Wszytsko o wysokiej jakości jabłek. POLECAMY

Profesor Makosz „O jakości naszych jabłek”.

 W ostatnich kilkudziesięciu latach zaszły duże zmiany w jakości  jabłek. W latach z niską produkcją jakość jabłek nie miała większego znaczenia. Wtedy  spożywane było każde jabłko, nawet nadgniłe. Inaczej było w innych krajach. Kiedy w 1975 roku, po raz pierwszy byłem  w Stanach Zjednoczonych, w supermarketach podziwiałem piękne jabłka, duże i dobrze wybarwione. Wtedy u nas w obrocie dominowały jabłka bardzo niskiej jakości, włącznie z „wykrawkami”, które zawierały patulinę, substancję bardzo szkodliwą dla zdrowia.

W miarę wzrostu produkcji, rosły wymagania jakościowe. Jabłka były coraz lepszej jakości. W latach z rekordowymi zbiorami i eksportem, znaczna część jabłek była dobrej jakości, odpowiadającej wymogom krajów wschodniej Europy. Eksport jabłek o niższej jakości do tych krajów, był bardzo atrakcyjny z ekonomicznego punku widzenia. Nie zachęcał producentów do produkcji jabłek wysokiej jakości.

Sytuacja się radykalnie zmieniła, kiedy rząd Federacji Rosyjskiej wprowadził embargo na nasze jabłka. W innych krajach, z większymi wymaganiami, nie było zbytu na jabłka wcześniej eksportowane do krajów wschodniej Europy. Spadły ceny skupu i eksport  jabłek. Zaszła konieczność szukania nowych rynków zbytu na nasze jabłka deserowe.

W ostatnich latach przy zbiorach około 4.0 mln ton, zapotrzebowanie na jabłka deserowe waha się od 1.6 do 1.8 mln ton, w tym 1.0 - 1.1 mln ton na eksport. Reszta, w tym także jabłka deserowe, przerabiana jest na różne przetwory.

Różna jest jakość jabłek deserowych. Tylko około 30 % spełnia wymogi krajów z wyższymi wymaganiami jakościowymi.

Na część pozostałych jabłek jest zbyt, ale po bardzo niskich cenach. Reszta zostaje do spożycia w kraju. W wielu miejscach przykro patrzeć na jakość oferowanych jabłek. Nie zachęcają do ich zakupu. Nie ulega żadnej wątpliwości, że już teraz, a tym bardziej w najbliższej przyszłości, opłacalna będzie produkcja tylko jabłek najwyższej jakości. Wysoka jakość to także podstawowy warunek wysokiego i opłacalnego eksportu. Poziom jakości jabłek ma decydujący wpływ na dochodowość produkcji.

Czym się wyróżniają jabłka wysokiej jakości? Jakie są ich podstawowe cechy? Z takim pytaniem zwróciłem się do kilkunastu naszych eksporterów jabłek i do ekspertów w USA, Szwajcarii, Włoszech, Holandii i Niemczech. Zbieżne były opinie naszych eksporterów i zagranicznych w wielkości, wybarwieniu i jędrności jabłek oraz w różnicach cen między jabłkami wysokiej i niższej jakości. Różniły się tylko od procentowego udziału jabłek wysokiej jakości w plonie.

Średnica:

Pod tym względem są różne krajowe wymagania. W Anglii wynoszą 6,5 do 7,0 cm, a w Hiszpanii co najmniej 8,0 cm. W większości krajów wymagana średnica jabłek waha się od 7,5 do 8,0 cm. Jabłka o średnicy poniżej 6.5 i powyżej 8.0 cm, zaliczane są do drugiego wyboru.

Wybarwienie skórki:

Bardzo ważny element jakości jabłek. Dla odmian koloru czerwonego, wymagane jest  80 – 100 %  pokrycia powierzchni, a odmian koloru żółtego do 100 % tego koloru.

Jędrność:

Bardzo przestrzegana w jabłkach. Nie można już eksportować jabłkek miękkich i przejrzałych, tylko twarde i soczyste, z jędrnością miąższu w momencie spożycia 6.0 - 7.0 kG/cm 2.

Pozostałości pestycydów:

Nie mogą przekroczyć dopuszczalnej normy pozostałości w jabłkach. Przy przekroczeniu normy, jabłka zostaną wycofane z obrotu.

Uszkodzenia:

Brak jakichkolwiek uszkodzeń skórki i miąższu

Różnice cen skupu:

 Między jabłkami wysokiej i niższej jakości, różnice wynoszą od 80 do 100 %, na niekorzyść jabłek niższej jakości.

Z opinii naszych eksporterów i zagranicznych ekspertów wynika, że  procentowy udział jabłek wysokiej jakości w plonie waha się od 19 do 25 w naszym kraju i 70 - 80 zagranicą. Ten niski udział w kraju ma wpływ nie tylko na poziom opłacalności produkcji, ale  także  na wysokość eksportu jabłek. W pozostałych 75 - 90 %, jabłka są małe lub za duże, słabo wybarwione i o niskiej jędrności miąższu. Warto podkreślić, że w tym sezonie jest zbyt dużo jabłek niskiej jędrności. Już w lutym w obrocie było dużo jabłek miękkich i przejrzałych. Jest to skutek opóźnionego zbioru jabłek. Czekano na lepsze ich wybarwienie. Te jabłka już się nie nadają do eksportu.

Czy w naszych warunkach glebowo-klimatycznych można wyprodukować jabłka bardzo wysokiej jakości? Odpowiedz jest twierdząca. Jest już grupa producentów, która osiąga 70 - 80% jabłek wysokiej jakości. Trzeba tylko odpowiednio uprawiać i pielęgnować drzewa. Warunki łatwe do wykonania przez większość producentów. Jakie one są?

Podstawowy warunek to bardzo dobre naświetlenie całej korony drzewa, włącznie z jej wnętrzem. Najlepiej naświetlone są mniejsze drzewa z koroną wrzecionową. Na  takich drzewach jabłka są dobrze wyrośnięte i wybarwione oraz smaczne. Takich jabłek nie osiągnie się na większych drzewach z kolistą koroną lub wrzecionową słabo prześwietloną. Na poziom naświetlenia korony duży wpływ ma rozstawa i wysokość drzew. Odpowiednia rozstawa drzew na podkładce  M9 wynosi 3.5 x 1.0 m dla silniej rosnących ( 2850/ha) i 3.2 x 0.8 m dla słabiej rosnącychych (3900/ha). Wysokość drzew do 3.5 metra.

Ważne jest ulistnienie drzew, co ma wpływ na poziom fotosyntezy i zawartość cukrów. Do  wysokiego poziom fotosyntezy potrzebne są duże liście koloru ciemnozielonego. Takie liście łatwo się osiąga przez dolistne nawożenie. Ostrożnie z wysokim nawożeniem azotowym, które ujemnie wpływa na wybarwienie i smak jabłek. Podkreślam, że na drzewach z małymi i jasnymi liśćmi, jabłka będą mniejsze z gorszym smakiem.

Na wielkość jabłek, poziom wybarwienia i smak wielkie znaczenie ma ich liczba na drzewie. Przy plonie 50 - 60 ton/ha i 3000 do 4000 drzew, średni plon z drzewa waha się od 15 do 16 kg. Przy takim plonie wystarczy 80 - 90 jabłek na drzewie. Przy większej liczbie, jabłka będą istotnie mniejsze, a przy większej zbyt duże. Liczbę jabłek na drzewie reguluje się chemicznym a zwłaszcza ręcznym przerzedzaniem zawiązków.

Produkcja jabłek wysokiej jakości jest droższa, ale opłacalna. Wyższe są koszty pracy oraz środków dolistnego nawożenia, do 5000 zł/ha. Przy produkcji odmian jednokolorowych dochód czysty przekracza 10 000  zł/ha, a odmian dwukolorowych, przy wysokich cenach skupu, do 1 000 zł/ha. Nieopłacalna jest produkcja jabłek z niskim udziałem jabłek wysokiej jakości, niezależnie od odmian, zwłaszcza dwukolorowych.

W związku z niskim udziałem jabłek wysokiej jakości, przez jej podniesienie, mamy duże szansy na szybkie i stosunkowo łatwe szansy na wzrost opłacalności produkcji i eksportu jabłek. Takiej szansy już nie mają producenci w krajach z wysokim udziałem wysokiej jakości. Poprawę opłacalności szukają w nowych, trudniejszych i w droższych sposobach produkcji. Korzystajmy z tej szansy, dopóki jeszcze są niższe  koszty produkcji i możliwości wysokiego eksportu jabłek.

Prof. dr Eberhard Makosz

Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych

Profesor zaprasza Czytelników do komentowania. W miarę możliwości ustosunkuje się do pytań.