Jakich odmian potrzebuje rynek? Podpowiada Profesor Makosz

Podstawowymi warunkami sprzedaży dużej ilości jabłek po opłacalnych cenach, jest ich dostosowanie do potrzeb oraz wymagań rynku zagranicznego i krajowego. Produkujemy dużo jabłek deserowych, ale za mało wysokiej, a jeszcze mniej bardzo wysokiej jakości oraz odmian, których lubią zagranicznej i krajowi konsumenci. Duże są różnice potrzeb i wymagań w kraju i zagranicą. Kto się do nich dostosuje swoją produkcją jabłek, ma zapewnione nie tylko wysokie ale nawet bardzo dobre wyniki ekonomiczne. A kto tego nie potrafi, musi się spodziewać niskich cen i trudności w zbycie swoich jabłek deserowych. 

Na światowym rynku jabłek, duże są rożni w wymaganiach jakościowych i odmianowych. Najwyższe wymagania są w krajach arabskich. Tam można sprzedać tylko jabłka bardzo wysokiej jakości, koloru czerwonego, po bardzo wysokich cenach. Niższe są w krajach wschodniej Europy, w których jeszcze jest duży popyt na jabłka różnych odmian, średniej jakości. Sama Rosja importuje ponad 1.2 mln ton jabłek deserowych. Powoli w wielu krajach spada pożycie jabłek. Znikome, bądź bardzo niskie jest w krajach środkowej Afryki, najwyższe w Austrii i Turcji, ponad 25 kg/mieszkańca. W Polsce, w ciągu ostatnich 20 lat spadło z 25 do 12 kg/mieszkańca. Polska już może eksportować swoje jabłka na cały świat, w tym 90 - 95 % do krajów europejskich, najwięcej do krajów wschodniej Europy. Aktualnie eksportujemy około 1.0 mln ton jabłek, z dużymi szansami zwiększenia, co najmniej o 300 tys. ton. Pod warunkiem, że poprawi się jakość jabłek i więcej odmian jednokolorowych. Dotyczy to także rynku krajowego. Przedstawię odmiany jabłek, uprawiane w kraju, które będą odpowiadały w najbliższych latach wymaganiom oraz potrzebom, zarówno rynkowi zagranicznemu jak i krajowemu. Przy wyborze odmiany, trzeba uwzględnić jej wymagania glebowe i klimatyczne, a te są różne w naszym kraju. Dla zalecanych odmian, najkorzystniejsze są w rejonie Sandomierza i dużego obszaru Dolnego Śląska, zaś najmniej w północno - wschodniej części kraju. 

Zalecane odmiany:

Gala jej paskowane sporty, m.in. Royal Gala i Gala "Schniga".
Jabłka tych odmian można w dużych ilościach i po wysokich cenach, sprzedać na całym świecie. Także w naszym kraju. Wysokie plony dobrej jakości uzyskuje się na żyznych glebach i w ciepłych stanowiskach. W takich warunkach warto uprawiać te odmiany, na szerszą skalę niż do tej pory. 

Golden Delicious Reinders.
Dobry zbyt i atrakcyjne ceny w krajach północnej Afryki oraz wschodniej Europy i w naszym kraju. Traci na znaczeniu w krajach zachodniej Europy i USA. Średnie wymagania glebowe. Wymaga cieplejszych stanowisk. Ze względu na duże potrzeby w krajach wschodniej Europy, warto uprawiać na co najmniej dotychczasowym poziomie. W kraju jest zbyt na jabłka średnicy co najmniej 8.0 cm z pięknym żółtym kolorem.

RedJonaprince, RedJonaprince Select i Jonagored.
Łatwy zbyt prawie na całym świecie i w naszym kraju. Mniejsze wymagania glebowe. Te odmiany można z powodzeniem uprawiać na dużej powierzchni naszego kraju. Odmianę RedJonaprince uprawia się już na szeroką skalę w Niemczech, Austrii i Holandii. Za kilka lat można się spodziewać nadmiaru jabłek tej odmiany na europejskim rynku. Ostrożnie z dużymi nasadzeniami w naszym kraju. Większość europejskich konsumentów nie lubi jabłek tej odmiany o bardzo ciemnym czerwonym kolorem 

Red Delicious oraz sporty Camspur (Redchief) i RedCap.
Dobry ich zbyt, także prawie na całym świecie, po atrakcyjnych cenach. Jabłka lubiane przez krajowych konsumentów. Wszystkie te odmiany wymagają bardzo żyznych gleb i ciepłego stanowiska. W związku z tymi wymaganiami, ograniczone są możliwości uprawy tych odmian w naszym kraju. Z dwóch wymienionych sportów ciekawszy jest Camspur, ze względu na atrakcyjniejszy, jaśniejszy czerwony kolor. 

Z odmian dwukolorowych nadal duże znaczenie mają Szampion i Idared.
Odmiana Szampion, ze względu na dobry smak jabłek, cieszy się coraz większym zaintresowaniem u europejskich konsumentów. Bardzo ceniona przez naszych konsumentów. Drzewa obficie i corocznie owocują. Nie wymagają bardzo żyznych gleb i ciepłych stanowisk. Można uprawiać na dużej powierzchni naszego kraju. Wadami tej odmiany są wrażliwość na gorzką plamistość podskórną i szybką utratę jędrności miąższu. W miejscach nisko położonych, drzewa uszkadzane są przez silniejsze mrozy. 

Idared.
Odmiana nadal poszukiwana, ale tylko w krajach wschodniej Europy. Podobnie może być w najbliższych latach. W naszym kraju ma znaczenie tylko dla przetwórstwa owocowego. Powodem jest niski smak owoców. Tylko jabłka wysokiej jakości, przechowywane w chłodniach ze zmodyfikowaną atmosferą, mają dobry smak, ale dopiero w czerwcu i później. Duże zainteresowanie jest czerwonymi sportami tej odmiany. Warto je uprawiać na szerszą skalę w naszym kraju. Wielkość produkcji trzeba także dostosować do potrzeb rynku. 

Jeszcze godne uwagi są trzy odmiany, o mniejszych potrzebach niż wyżej wymienione - Elise, Pinova, zwłaszcza jej sport Evelina i Empire. 

Do odmian o niskich potrzebach na rynku europejskim można zaliczyć, Gloster, Jonagold i Ligol, a w naszym kraju jeszcze Lobo i odmiany letnie. 

Chciałbym mocno podkreślić, że możliwość zbytu po opłacalnych cenach wymienionych odmian, dotyczy tylko jabłek wysokiej lub bardzo wysokiej jakości. 

Prof. dr hab. Eberhard Makosz
Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych,Lublin