Optymalizacja terminu zbioru jabłek
Bardzo często jabłka osiągają dojrzałość fizjologiczną, zanim zaczną zadowalać nas odpowiednią wielkością i doskonałym wybarwieniem. Zwłoka spowodowana oczekiwaniem na osiągniecie najlepszych parametrów często sprawia, że zbieramy owoce, które niemalże osiągnęły dojrzałość konsumpcyjną na drzewie. Z racji na to, ich możliwości przechowalnicze zostają znacznie ograniczone, a ryzyko gorzkiej zgnilizny zwiększa się kilkukrotnie. Idealnym wyborem byłoby ustalenie kompromisu pomiędzy zadowalającym wyglądem, a optymalną dojrzałością fizjologiczną.
Mamy wiele sposobów na określenie optymalnego terminu zbioru. Pierwszym z nich jest ocena zewnętrzna jabłek (barwa skórki, rozległość rumieńca, wielkość). Nie jest to jednak miarodajne, gdyż wymienione cechy w dużej mierze uzależnione są od warunków pogodowych, a także od rodzaju zabiegów agrotechnicznych.
Najczęściej praktykowanym jest „kalendarzowe” ustalanie dat oraz kierowanie się kolejnością zrywanych odmian. Jest to taktyka bardzo ryzykowna, ponieważ każdy sezon jest inny, przez co punkt optymalnej dojrzałości może być przesunięty o kilka dni. Dla przykładu, Idared ma opinię dojrzewającego najpóźniej (sadownicy przyjmują przełom październik/listopad). Okazuje się jednak, że może być on zbierany na poziomie września i października, bo często już wtedy osiągnął fizjologicznie najlepszy moment. Także ocenianie odpowiedniego terminu po łatwości odchodzenia owoców od krótkopędów bywa mylące, bo zdarza się, że owoce zaczynają spadać nagle.
Prostą i skuteczną metodą jest test skrobiowy. Przygotowujemy mieszaninę: 10 g jodku potasowego rozpuszczamy w destylowanej wodzie, dodajemy 2,5 g krystalicznego jodu (jod nie rozpuszcza się w wodzie), następnie dolewamy 1 litr wody. Najlepiej użyć szklanego naczynia z ciemnego szkła (pamiętajmy o szczelnym zamknięciu, gdyż roztwór jest bardzo agresywny). Jabłka kroimy poziomo w plasterki tak, aby miejsce cięcia przechodziło przez gniazdo nasienne. Następnie nanosimy ciecz na jabłka. Po upływie minuty odczytujemy test porównując zabarwienie jabłka ze specjalnymi tablicami wzorcowymi. Owoc niedojrzały zabarwi się cały z racji, że ma w sobie dużo skrobi. Im bardziej dojrzały, tym mniej zabarwienia, ponieważ skrobia rozkłada się na cukry proste. Test należy powtarzać co kilka dni, aby móc jednoznacznie stwierdzić optymalny termin.
Jako najbardziej precyzyjny sposób wymienia się pomiar tempa oddychania oraz produkcji etylenu lub jego stężenia w komorach nasiennych (ma postać gazową). Etylen to hormon dojrzewania (inicjuje ów proces), którego produkcja gwałtownie wzrasta w okresie dojrzewania. Jabłko zamyka się w szczelnym słoju, by następnie pobrać próbki i zmierzyć stężenie gazu. Ze względu na wysoką cenę, urządzenie do tego stosowane – chromatograf gazowy) jest niezbyt powszechny w użyciu.
Mało precyzyjnym sposobem jest pomiar jędrności. Dam na on jedynie wskazówkę, że jabłka wchodzą już w okres dojrzewania, ale będzie kluczowy w określeniu odpowiedniej długości przechowywania.
Aby móc dokładanie określić optymalny termin zbioru należy zastosować kilka z wymienionych metod. Nie powinniśmy decydować na podstawie jednej cechy.
