Fitohormony roślinne przeciwko ordzawieniu owoców
W ostatnim dwudziestoleciu polskie sadownictwo przeszło swoistą rewolucję technologiczną. Zmieniły się nie tylko typy sadów ze względu na zmianę podkładek z ekstensywnych na intensywne, ale również, a może przede wszystkim, dobór odmian. Niestety, jednym ze skutków tych zmian, było pojawienie się nowych, dotychczas mało uciążliwych, bądź niezauważalnych problemów produkcyjnych. Jednym z tych problemów jest ordzawianie się owoców. Z drugiej strony wejście naszego kraju do UE, zniesienie wszelkich barier celnych, w tym również nieograniczony transfer technologii (pojawienie się sporej liczby tamtejszych doradców) umożliwił wprowadzenie do praktyki takich samych elementów technologii, jaką stosują tamtejsi sadownicy.
Podatność na ordzawienia
Czy wszystkie nowe odmiany są podatne na ordzawienia? Oczywiście, że nie. Podatność odmian na ordzawienia jest różna i, mocno uogólniając, można powiedzieć że odmiany bardzo podatne na ordzawienia to:
- grupa odmian nie woskujących się (‘Golden Delicious’, ‘Elise’, ‘Boskoop’, ‘Elstar’, ‘Rubin’, ‘Szampion’ itp.);
Odmiany mało podane na ordzawienia to:
- grupa odmian woskujących się (‘Jonagold’, ‘Jester’, ‘Alwa’ itp.)
Przyczyny powstawania ordzawień
Do niedawna podawano w pierwszej kolejności następującą grupę czynników:
1. Zbyt niska temperatura wody używanej do sporządzania cieczy roboczej (woda ze studni głębinowej na rozgrzany owoc);
2. Za silny strumień wody;
3. Wykonywanie zabiegów za dużą ilością cieczy (zbyt duże krople cieczy, które z jednej strony działają jak soczewki, z drugiej zaś powstaje w nich tak duże stężenie nawozu bądź środka ochrony, że powoduje poparzenia);
4. Za wcześnie wykonany zabieg (operacja słoneczna na nie wyschnięty roztwór nawozów lub cieczy (mieszanki fungicydów i insektycydów);
5. Za silne stężenia nawozów – przekraczające 1%;
6. Za wcześnie „nałożone nawóz na nawóz” – nie uwzględnianie czasokresu pobierania poszczególnych pierwiastków (ich przyswajania) i okresów niskiej względnej wilgotności powietrza.
7. Wykonanie zabiegu w warunkach niezgodnych z instrukcją (etykietą);
8. Zbyt krótkie okresy pomiędzy poszczególnymi zabiegami;
9. Stosowanie preparatów o działaniu fitotoksycznym dla chlorofilu w niewłaściwych dla nich fazach fenologicznych lub warunkach atmosferycznych;
10. Sporządzanie nie sprawdzonych mieszanek preparatów bądź preparatów z nawozami
11. Niedobory boru, a częściej oprysk borem przy słabej operacji słonecznej;
12. Ordzawienia powstałe na skutek żerowania szkodników ssących;
13. Ordzawienia powstałe na skutek porażenia mączniakiem;
14. Ordzawienia powstałe na skutek układu warunków atmosferycznych (mróz).
15. Niekiedy przyczyną ordzawienia owoców może być cięcie korzeni.
Oczywiście, są to przyczyny powstawania ordzawień na owocach, jednak ich podatność na te oszpecenia jest tym większa im mniej nasion znajduje się w komorach nasiennych. Nasiona zawierają między innymi gibereliny (jeden z hormonów roślinnych), które przeciwdziałają ich powstawaniu. Dlatego w latach cechujących się niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi w czasie kwitnienia, nie dochodzi do pełnego zapłodnienia, powstaje mniejsza ilość nasion i owoce są bardzo wrażliwe na powstawanie ordzawienia skórki. Zawiązki są najbardziej wrażliwe, w ciągu pierwszych 40 dni po kwitnieniu! Nie oznacza to jednak, że ordzawienia nie mogą powstać później. Jabłka i gruszki należą do owoców klimakterycznych, co oznacza są bardzo wrażliwe na duże różnice temperatur pomiędzy jednym dniem a drugim. Jeśli po okresie upałów z temperaturą np. 32–34 stopnie C w południe następnego dnia mamy temperaturę 20–22 stopnie C, to jest bardzo prawdopodobne powstanie takich uszkodzeń, pomimo że mamy lipiec czy sierpień!
Zapobieganie ordzawieniom
W celu zapobieżenia powstawaniu ordzawienia na owocach mamy w Programie Ochrony Roślin Sadowniczych na rok 2011 zarejestrowane dwa preparaty:
1. Gibb Plus 11 SL zawierający 11,24 g gibereliny GA 4+7 w 1l. Polecane jest czterokrotne zastosowanie w dawce 0,5 l/ha. Pierwszy zabieg po opadnięciu płatków kwiatowych, kolejne co 10 dni.
2. Novagib 010 SL zawierający 10 g gibereliny GA 4+7 w 1l. Polecane jest trzykrotne zastosowanie w dawce 90 ml na 100 l wody. Pierwszy zabieg po opadnięciu płatków kwiatowych, kolejne co 7–10 dni.
Należy pamiętać, że fitohormony należą do substancji trudno absorbowanych przez rośliny, dlatego, w celu łatwiejszej absorbcji, należy wodę zakwasić fosforanem amonu w dawce 1kg na 500 l wody. Zabiegi należy wykonywać, gdy temperatura powietrza wynosi minimum 18 stopni C. Dzięki tym zabiegom, nie tylko zapobiegamy ordzawieniom, ale również poprawia się jakość skórki owoców i ich wielkość.
Autor: Adam Fura, ŚODR Modliszewice, Oddział w Sandomierzu.
Komentarze