Tarcznik niszczyciel - Komunikat dotyczący wiosennego zwalczania (sezon 2024)
W Polsce od kilku lat w uprawach sadowniczych duży problem stanowi żerowanie tarcznika niszczyciela - Comstockaspis perniciosa (Comstock, 1881). Ten gatunek inwazyjnego pluskwiaka występuje w coraz większym nasileniu w wielu regionach sadowniczych kraju. Ochrona sadów przed tarcznikiem niszczycielem opiera się na prowadzeniu systematycznych lustracji przez cały sezon wegetacyjny oraz wdrożenia programu ochrony dostosowanego do różnych stadiów rozwojowych tego agrofaga.
Gdy rozpatrujemy możliwości ograniczania szkodników zwracamy uwagę na warunki panujące w danym sezonie, regionie, sadzie. Nietypowe warunki pogodowe w okresie zimowym spowodowały bardzo wczesny początek wegetacji. W trzecim tygodniu lutego w cieplejszych regionach kraju rozpoczął się etap nabrzmiewania i pękania pąków na drzewach owocowych, a kolejne ciepłe i słoneczne dni powodowały rozchodzenia się łusek okrywowych. Obecnie w centralnej Polsce oraz na Lubelszczyźnie, na wielu odmianach jabłoni widoczne są zielone czubki pąków (tzw. green tip). W sadach położonych na południu kraju obserwujemy początek mysiego ucha na takich odmianach jak Gala czy Ligol. Panujące od kilku dni ochłodzenie spowalnia jednak wegetację drzew oraz rozwój szkodników co utrudnia planowanie działań ochronnych związanych z wczesnowiosennym zwalczaniem agrofagów.
Tarcznik niszczyciel w warunkach klimatycznych Polski zimuje głównie w postaci nieruchomych larw 1-go stadium rozwojowego (tzw. czarna tarczka) oraz starszych osobników larwalnych i młodych samic okrytych tarczkami. Wzrost temperatury powietrza na przedwiośniu zapoczątkowuje ich aktywność aczkolwiek procesy życiowe mogą ulec wyhamowaniu przy niestabilnych warunkach pogodowych. Podjęcie decyzji o wykonaniu zabiegu zwalczającego stadia zimujące powinno opierać się na obserwacjach szkodnika oraz uważnym śledzeniu zmian w pogodzie.
W okresie wczesnowiosennym do ochrony sadów przed tarcznikiem wykorzystujemy produkty o działaniu fizycznym np. olej parafinowy, którego celem jest zablokowanie dostępu powietrza do rozwijającej się pod tarczką larwy i przez to zahamowanie jej procesów życiowych. Podobny mechanizm działania wykorzystujemy do zwalczania szkodników zimujących w postaci jaj. Efektywność wykonanego zabiegu zależy przede wszystkim od stopnia aktywności szkodnika – im bardziej zaawansowany rozwój tym wyższa skuteczność stosowanych technologii. Dlatego temperatura powietrza powinna wynosić co najmniej 10oC w dniu zabiegu, ale także kilka dni później. Czasami lepszym rozwiązaniem jest wykonanie zabiegu w późniejszym terminie, niekoniecznie w fazie pękania pąków. Coroczne obserwacje potwierdzają zasadność zwalczania tarcznika z użyciem preparatów olejowych w fazie tzw. mysiego ucha lub zielonego pąka.
Oprysk olejem parafinowym powinien być wykonany w trakcie ciepłego, słonecznego dnia. Zwracajmy uwagę na odpowiednią technikę zabiegu – drzewa (również pnie) powinny być bardzo dokładnie pokryte dobrze rozpyloną cieczą roboczą. Zaleca się wykonywanie tzw. podwójnych przejazdów (w przeciwnych kierunkach) aby każda część drzewa była dokładnie opryskana. Ciecz robocza powinna jak najdłużej pozostać na drzewie (unikamy efektu spływania). W sadach gdzie widoczna jest zielona tkanka zachowajmy jak najdłuższy odstęp czasu między zabiegiem preparatami olejowymi, a prognozowanym przymrozkiem.
Prognozy pogody wskazują na chwilowe ocieplenie w dniach 15-17 marca oraz 20-22 marca. Temperatura powietrza w ciągu dnia powinna przekraczać 12 C aczkolwiek w pierwszym z podanych terminów prognozowane są silne porywy wiatru. Najprawdopodobniej zabieg zwalczający zimujące stadia rozwojowe tarcznika będzie możliwy do wykonania w następnym tygodniu. Zachęcamy jednak do uważnego śledzenia warunków pogodowych.
LUBLIN, 14.03.2024
dr hab. Katarzyna Golan, prof. uczelni, Katedra Ochrony Roślin Zakład Entomologii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
mgr inż. Szymon Jabłoński, Centrum Badań Sadowniczych SYMBIOZ, Biała Rawska
