PIORIN na rzecz eksportu

W 2016 roku nastąpiło zwiększenie wolumenu eksportu z Polski owoców, o przeszło 54 % w porównaniu do roku ubiegłego, co głównie przekłada się na sprzedaż jabłek (759 tys. ton w 2016 r.). Eksporterzy widząc potrzebę zróżnicowania kierunków eksportu, kierowali swoją produkcję na inne, w tym nowo otwarte rynki. Inspektorzy PIORiN wydali w 2016 roku ponad 68 tys. świadectw fitosanitarnych, przyczyniając się tym samym do eksportu 842 tys. ton owoców i 80 tys. ton warzyw, poza Unię Europejską.

W związku z prowadzonymi od kilku lat działaniami na rzecz otwierania nowych rynków zbytu dla wyprodukowanych w Polsce produktów roślinnych, stale rośnie liczba kierunków eksportu. Polskie owoce i warzywa w 2016 roku eksportowano do przeszło 54 krajów poza UE. W większości przypadków eksport jest realizowany do tych krajów, które nie stawiają dodatkowych wymagań fitosanitarnych, poza zaopatrzeniem przesyłki w świadectwo fitosanitarne. Zaliczamy do nich przede wszystkim takie państwa jak: Białoruś, Kazachstan, Ukraina, Mołdawia, Egipt, Norwegia, Serbia. Niemniej jednak, Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) wychodząc naprzeciw potrzebom polskich producentów i eksporterów, angażuje się w działania, mające na celu poszerzenie możliwości sprzedaży towarów roślinnych, przede wszystkim polskich jabłek na rynki krajów trzecich. Ukierunkowanie działań w szczególności na jabłka wynika z faktu, że tradycyjnie te owoce, obok zbóż, stanowią największy udział w eksporcie. Jak podkreśla Andrzej Chodkowski, Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa sprawna certyfikacja eksportowa jest najistotniejszym działaniem na rzecz wspierania wymiany handlowej towarami rolnymi, która przynosi korzyści polskiej gospodarce i pozostanie priorytetem w działaniach Inspekcji w 2017 roku.

Otwieranie rynków zbytu dotyczy przede wszystkim tych państw, w których obowiązują rygorystyczne przepisy fitosanitarne i przed dopuszczeniem eksportu nowego asortymentu w pierwszej kolejności wymagane jest wynegocjowanie warunków fitosanitarnych. W zależności od państwa przeznaczenia mogą to być procedury skomplikowane i czasochłonne, wymagające dostarczenia szczegółowych informacji przez kraj eksportujący (Polskę) w zakresie technologii produkcji, występowania organizmów szkodliwych, systemu nadzoru nad produkcją i przygotowaniem do sprzedaży.

W wyniku powyższych działań, w 2015 roku uzyskano dostęp do rynku wietnamskiego dla polskich jabłek. Eksport odbywa się na podstawie wymagań fitosanitarnych, uzgodnionych pomiędzy organizacjami ochrony roślin Polski i Wietnamu, określonych w Protokole podpisanym w październiku 2015 roku. Eksport polskich jabłek do Wietnamu sukcesywnie rośnie. W roku 2015 (od października)  wyeksportowano - 252 tony, a w 2016 r. eksport zwiększył się do - 1 487 ton.

Po dwóch latach od rozpoczęcia starań o otwarcie rynku chińskiego dla polskich jabłek, 20 czerwca 2016 roku został podpisany Protokół pomiędzy Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi a Generalną Administracją ds. Nadzoru Jakości, Inspekcji i Kwarantanny ChRL w sprawie wymagań fitosanitarnych dla eksportu jabłek z Polski do Chin. Była to jedna z najszybciej zakończonych procedur na tle innych państw. Oficjalnie eksport dopuszczono 9 listopada 2016 r., po audycie przeprowadzonym przez chińskich inspektorów. Od otwarcia rynku w 2016 roku do 28 lutego 2017 roku wyeksportowano przeszło 902 tony jabłek. Eksport realizowany jest z terenu czterech województw, w tym najwięcej przesyłek jest certyfikowanych przez PIORiN w województwie mazowieckim.

Negocjacje o dopuszczenie eksportu towarów pochodzenia roślinnego, przeważnie owoców jabłek, Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa prowadzi także z innymi państwami trzecimi m.in. Brazylią, Tajwanem, Tajlandią, Kostaryką, Kolumbią, Chile, Filipinami. Ponadto w ramach wspólnego wniosku z innymi Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej, także z USA i Meksykiem. Najbardziej zaawansowane są procedury z Tajlandią i Kolumbią oraz USA. Przewiduje się, że zakończenie uzgodnień warunków fitosanitarnych z tymi państwami nastąpi w 2017 roku.

W listopadzie 2016 roku strona indyjska zaakceptowała polską propozycję w zakresie zabiegu alternatywnego do fumigacji bromkiem metylu i poinformowała o złagodzeniu wymagań fitosanitarnych dla jabłek eksportowanych z Polski. Rozmowy między służbami ochrony roślin Polski i Indii w celu uzyskania zgody tego kraju na możliwość stosowania alternatywnych zabiegów chłodzenia „cold treatment” dla zabiegu fumigacji bromkiem metylu prowadzone były od 2014 roku. Stosowanie bromku metylu w Unii Europejskiej jest zakazane od 2004 roku. W celu kontynuacji eksportu w 2014 roku wprowadzono tymczasowe rozwiązanie, polegające na przeprowadzaniu zabiegu fumigacji przesyłek jabłek w punkcie wwozu w Indiach. Eksport jabłek w 2016 roku wyniósł 2 243 tony i jest to wzrost o przeszło 43 % w porównaniu do ubiegłego roku, kiedy wyeksportowano 973 tony.

Niemniej jednak, otwarcie dostępu do rynku kraju trzeciego, nie zawsze jest równoważne z realizacją przez przedsiębiorców eksportu na szeroką skalę. Po uzyskaniu dostępu do rynku kanadyjskiego dla eksportu polskich jabłek, zainteresowanie powyższym kierunkiem nadal jest relatywnie niewielkie. W okresie od X’ 2014 r. do XII’ 2016 r. Polska wyeksportowała do Kanady zaledwie 900 ton świeżych jabłek.

Źródło: PIORIN