Możliwości pozyskania środków finansowych na realizację inwestycji w zakresie nawadniania plantacji i sadów

Redakcja E-sadownictwo 27 listopad 2020

Pojawiające się w ostatnich latach susze stały się dużym problemem gospodarczym. Niedobór wody powoduje duże straty w plonach i dochodach rolniczych oraz szkody w środowisku przyrodniczym. Rośliny sadownicze charakteryzują się stosunkowo wysokimi wymaganiami wodnymi, dlatego coraz częściej sadownicy i plantatorzy stają przed koniecznością zakupu instalacji i urządzeń do nawadniania. Inwestycja niewątpliwie szybko się zwróci, ale czy można dodatkowo obniżyć jej koszty, korzystając z dostępnych dotacji?

Odpowiedź znajdziemy w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Pomoc na inwestycje związane z nawadnianiem gruntów i upraw, w tym również sadowniczych, można uzyskać w ramach operacji typu „Modernizacja gospodarstw rolnych”, gdzie wyodrębniono obszar nawadniania w gospodarstwie. Zasady i kryteria przyznawania pomocy zostały zawarte w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Modernizacja gospodarstw rolnych” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 -2020 (Dz. U. z 2020 r., poz. 719).

O pomoc w ramach tego mechanizmu wsparcia może ubiegać się rolnik, który jest posiadaczem samoistnym lub zależnym gospodarstwa rolnego o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha i nie większej niż 300 ha lub nieruchomości służącej do prowadzenia produkcji w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej. Podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy musi prowadzić działalność rolniczą w celach zarobkowych i udokumentować, że w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy uzyskał przychód ze sprzedaży produktów rolnych w wysokości, co najmniej 5 tys. zł.

Pomoc przyznaje się w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych, do których należą m.in. koszty:

 wykonania ujęć wody na potrzeby nawadniania w gospodarstwie, w tym studni lub zbiorników;

 zakupu nowych maszyn i urządzeń, wykorzystywanych do nawadniania w gospodarstwie, w szczególności do poboru, mierzenia poboru, magazynowania, uzdatniania, odzyskiwania lub rozprowadzania wody, a także nowych instalacji do rozprowadzania wody oraz instalacji nowych systemów nawadniających i systemów do sterowania nawadnianiem;

 budowy, zakupu lub instalacji elementów infrastruktury technicznej niezbędnych do nawadniania w gospodarstwie, w tym zakupu i instalacji urządzeń do pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych;

 zakupu sprzętu komputerowego i oprogramowania na potrzeby nawadniania w gospodarstwie;

 opłat za patenty lub licencje oraz '

 koszty ogólne (związane np. z opracowaniem dokumentacji technicznej).

Co istotne, każda zaplanowana operacja musi spełniać warunki określone w art. 46 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 487, z późn. zm.) – dalej: „rozporządzenie 1305/2013”. 19 W świetle warunków wynikających z art. 46 rozporządzenia 1305/2013 wsparciem mogą zostać objęte następujące rodzaje inwestycji:

• dotyczące ulepszenia istniejących instalacji nawadniających lub elementu infrastruktury nawadniającej na stanie wód co najmniej dobrym, '

• dotyczące ulepszenia istniejących instalacji nawadniających lub elementu infrastruktury nawadniającej na stanie wód mniej niż dobrym,

• w istniejącą instalację, które wpływają jedynie na efektywność energetyczną, lub polegające na utworzeniu zbiornika, lub prowadzące do wykorzystywania odzyskanej wody, które nie wpływają na jednolitą część wód podziemnych lub powierzchniowych,

• które doprowadzą do powiększenia netto nawadnianego obszaru, na stanie wód co najmniej dobrym,

• które doprowadzą do powiększenia netto nawadnianego obszaru i są połączone z inwestycjami w istniejącą instalację nawadniającą, na stanie wód mniej niż dobrym.

Pojęcie „stan wód”, o którym mowa powyżej, oznacza określony w odpowiednim planie gospodarowania wodami w dorzeczu stan ilościowy jednolitej części wód podziemnych lub powierzchniowych, na którą dana inwestycja ma wpływ.

Warunki wynikające z art. 46 rozporządzenia 1305/2013 są zatem szczególnie istotne dla rolników, którzy planują powiększyć obszar obecnie nawadniany lub dopiero rozpocząć stosowanie nawadniania w swoim gospodarstwie. Tego rodzaju inwestycje kwalifikują się do wsparcia tylko jeżeli stan ilościowy jednolitej części wód, na którą dana inwestycja ma wpływ, został określony w odpowiednim planie gospodarowania wodami w dorzeczu jako co najmniej dobry.

Ponadto, każda inwestycja w nawadnianie powinna już mieć lub ma mieć zainstalowany system pomiaru wody umożliwiający mierzenie zużycia wody w odniesieniu do wspieranej inwestycji.

Limit pomocy na jednego beneficjenta i jedno gospodarstwo w całym okresie wdrażania PROW 2014-2020 wynosi 100 tys. zł, przy czym limit ten jest niezależny od limitów w pozostałych obszarach «Modernizacji gospodarstw rolnych» (A-D). Pomoc jest przyznawana rolnikom w postaci refundacji części poniesionych przez nich kosztów na realizację danej inwestycji. Poziom dofinansowania wynosi standardowo 50% poniesionych kosztów kwalifikowanych. Może on być wyższy i wynieść 60%, ale tylko w przypadku, gdy o pomoc ubiega się osoba spełniająca określoną w rozporządzeniu definicję «młodego rolnika».

Producent rolny, który planuje skorzystanie z „Modernizacji gospodarstw rolnych” na inwestycje dotyczące nawadniania w gospodarstwie, w pierwszej kolejności powinien zapoznać się z przepisami wynikającymi z obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa. Do wniosku o przyznanie pomocy należy bowiem dołączyć wydane przez właściwy organ pozwolenia, decyzje i zgody, których uzyskanie jest konieczne w odniesieniu do planowanej inwestycji. Wśród dokumentów, które należy dostarczyć, w zależności od zakresu realizowanej operacji, znajdują się np. decyzja zatwierdzająca projekt robót geologicznych na wykonanie ujęcia wód podziemnych wraz z kopią tego projektu, pozwolenie wodnoprawne na pobór wód powierzchniowych lub podziemnych w celu nawadniania gruntów lub upraw wraz z operatem wodnoprawnym, czy też zgłoszenie wodnoprawne wraz z zaświadczeniem o niezgłoszeniu sprzeciwu do zgłoszenia wodnoprawnego. W określonych przypadkach konieczne będzie uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia.

Szczegółowe informacje na temat przedmiotowego instrumentu wsparcia, w tym odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, można znaleźć na stronie internetowej www.arimr.gov.pl

Justyna Grożyńska ARiMR o. Toruń