Kaki, jabłko orientu

netak 01 maj 2013

W pierwszej części artykułu przedstawiono ogólne właściwości gatunku hebanowiec Diospyros kaki z rodziny Ebenaceae (Hebankowate). Dostępny jest on po kliknięciu w link: http://www.e-sadownictwo.pl/wiadomosci/innowacje/1923-kaki-czyli-hebanowiec

Kaki z upraw europejskich pojawia się na rynku w październiku. W Hiszpanii, która jest znaczącym producentem owoców tego gatunku, odnotowuje się wzrost zainteresowania, a co za tym idzie - produkcji o 20% w minionym roku (75 tys. ton) – podaje FAMMU/FAPA. Wciągu najbliższych 5 lat prognozuje się zwiększenie zbiorów do 350 tys. ton. Owoce kaki z Hiszpanii są wysyłane do Niemiec, Francji, Rosji, Włoch i Wielkiej Brytanii, a także Polski.

Gatunek ten przybył do Europy podczas wojen krzyżowych w XIII wieku.

Rozróżniamy dwie linie hebanowców. Owoce jednych spożywane są, gdy zmiękną, stracą cierpkość i staną się słodkie (typ I), oraz takie, które zostawia się na drzewie jesienią i dopiero gdy spadną liście nabierają smaku, są twarde i chrupiące jak jabłka (typ II). Wyhodowano około 1000 odmian.

Hebanowce szczepi się na Diospirus lotos lub na D. virginiana, ale drzewa na pierwszej z podkładek charakteryzują się dłuższą żywotnością.

Odmiany kaki

Kaki-Tomatero Costata (typ I) – drzewa rosną dość silnie; lubi żyzne gleby, dobrze owocuje, liście pięknie przebarwiają się jesienią. Odmianę charakteryzuje wysoka odporność na mróz. Owoce są duże, żółto-pomarańczowe.

Fuyu (typ II) – klon japoński żeński, daje owoce twarde, bez cierpkiego posmaku, spłaszczone, około 200-gramowe, dobrze plonuje.

Hana Fuyu (typ II) – drzewo małych rozmiarów, odporne na mróz do -20 st. C. Owoce są duże (400–450 gramów), należy zbierać je wcześnie, są pomarańczowo-żółte z ciemnymi smugami, smaczne i dobrej jakości.

Hatchiya (typ I) – drzewo o silnym wzroście, lubi żyzne gleby. Czerwone, smaczne owoce dojrzewają od listopada do grudnia.

Hiratanesnashi (typ I) – bardzo słodkie owoce nadające się do suszenia, odmiana plenna. Znosi spadki temperatury do -25 st. C, ale według doniesień z USA - wytrzymywała mróz nawet -40 st. C.

Jiro (typ II) – odmiana japońska z 1800 roku, drzewo rośnie średnio silnie i jest odporne na mróz. Owce duże, spłaszczone, żółto-pomarańczowe, bardzo słodkie, dobre także do suszenia.

Mazelli (typ I) – odmiana bezpestkowa. Owoce duże, spłaszczone i zaokrąglone koloru czerwono-pomarańczowego po dojrzeniu. Miąższ smaczny, słodki i delikatny, osiąga dojrzałość od końca listopada (we Francji). Odmiana uprawiana w niektórych rejonach od 1864 roku.

Kaki-Rojo-Brillante-Persimon Muscat de Provence (typ II) – drzewo średniej wielkości, liście ozdobne purpurowe jesienią. Owoce z pomarańczowo-czerwonym miąższem, słodkie, pachnące. Zbiór po pierwszych mrozach.

Nikita Gift – odmiana pochodzi z Ukrainy, drzewo niewielkich rozmiarów, dekoracyjne z powodu czerwonych liści jesienią. Owoc jest słodki i pachnący. Drzewo bardzo odporne na zimno. Jest to mieszaniec Diospyros virginiana i Diospyros kaki.

Rojo Brillante – owoce tej odmiany sprzedawane są w Europie pod nazwą Persimon, są twarde, należy je spożywać po obraniu, bywają cierpkie, jeśli nie są dojrzałe. Są duże, atrakcyjne, stożkowe, lekko żebrowane, żółte do czerwonych. Miąższ jest słodki i smaczny, nadaje się do suszenia i przechowywania w chłodni. Drzewo rośnie silnie i dobrze plonuje. Późno dojrzewa.

Russian Beauty – odmiana nadaje się do regionów kontynentalnych (np. Rosji). Owoce dobrej jakości, niecierpkie i miękkie. Bardzo dobra odporność na mróz, bezproblemowo wytrzymuje -20 st. C.

Tipo – drzewo silnie rośnie, dobrze plonuje i jest odporne na mróz. Owoce kuliste z zagłębieniem, smaczne, żółte, po zbiorach stają się pomarańczowe, a przejrzałe ciemnieją.
Dojrzewa w połowie sezonu.

Tomatero – drzewo rośnie dość silnie, regularnie i dobrze owocuje. Owoce są niewielkie, zaokrąglone i raczej wydłużone, czerwone. Miąższ jest średnio gęsty, słodki, dobrej jakości w ciepłym i słonecznym klimacie.

Tone Wase – odmiana wczesna, plenna. Piękne drzewo, sadzone w japońskich ogrodach. Owoce kanciaste, płaskie żółto-pomarańczowe, smaczne.

Triumph (Sharoni) – późna, plena odmiana. Owoce doskonałej jakości, średniej wielkości, kanciaste, płaskie, żebrowane, początkowo żółte, a następnie pomarańczowe.

Vaniglia – drzewo rośnie średnio silnie i jest odporne na mróz. Owoce dojrzewają w połowie sezonu, są średniej wielkości, okrągłe, raczej spłaszczone, pachną waniliowo.

kaki-Diospyros-virginiana-meader Meader (gat. Diospyros virginiana) – drzewo rośnie dość silnie, ma pokrój wzniesiony, pięknie przebarwia się jesienią. Według szkółkarza Frederica Cocheta, odmiana jest najbardziej odporna na mróz, nawet do -30 st. C. Nadaje się do rejonów o krótkim lecie, ale także rośnie nad Morzem Śródziemnym. Zbiór jest wczesny, coroczny i obfity (odmiana samopylna, ale jest również dobrym zapylaczem). Owoce są okrągłe o średnicy 3–4 cm, po dojrzeniu pomarańczowe. Miąższ jest zwarty i ma rumowy posmak, co wyróżnia go spośród innych odmian.