Dwutygodniowa informacja o cenach owoców w Polsce nr 7

Polska jest znaczącym w Unii Europejskiej producentem owoców klimatu umiarkowanego. Pod względem wolumenu zbiorów plasujemy się za Hiszpanią, a przed Francją i Grecją.

W UE, w tym w Polsce w 2019 r. odnotowano zmniejszenie produkcji większości gatunków owoców strefy umiarkowanej, szczególnie jabłek, wiśni, czereśni i śliwek. Spadek produkcji wynikał z wiosennych przymrozków oraz deficytu wody. W Polsce dodatkowym czynnikiem wpływającym na ograniczenie zbiorów było nadmierne owocowanie w 2018 r., które spowodowało „wysilenie” drzew i krzewów owocowych.

Z szacunków GUS wynika, że w Polsce w 2019 r. najbardziej obniżyły się zbiory owoców z upraw sadowniczych. Mogły one wynieść 3,4 mln ton i być o około 25% mniejsze od rekordowej produkcji z roku 20183 .

W strukturze upraw sadowniczych dominuje jabłoń. Produkcja jabłek w Polsce stanowi przeciętnie ¾ zbiorów owoców ogółem. W 2019 r. zbiory z sadów jabłoniowych GUS wstępnie oszacował na poziomie około 3 mln ton, o 25% niższym niż przed rokiem.

Zbiory gruszek w 2019 r. prawdopodobnie wyniosły ponad 67 tys. ton i były o około 26% mniejsze niż w 2018 r. Równocześnie zbiory śliwek mogły być o 20% mniejsze i wynieść 95 tys. ton. W 2019 r. zbiory owoców z krzewów owocowych w sadach oraz z plantacji jagodowych GUS wstępnie ocenił na około 0,5 mln ton, o około 18% mniej niż w 2018 r.

Ważnym czynnikiem stymulującym rozwój krajowej produkcji owoców jest ich eksport. Największe przychody uzyskiwane są z wywozu jabłek. Kolejne miejsca pod względem wartości sprzedaży zagranicznej zajmują: maliny, gruszki, borówka amerykańska (wraz z żurawiną), truskawki, wiśnie i czereśnie oraz śliwki. Mniejsze wpływy uzyskuje się ze sprzedaży zagranicznej moreli i porzeczek.

Według wstępnych danych Ministerstwa Finansów w okresie trzech kwartałów 2019 r. wartość wywozu owoców świeżych ukształtowała się na poziomie 459 mln EUR (około 2,0 mld zł), o 6% niższym niż przed rokiem. Obniżenie wartości eksportu wynikało przede wszystkim z niższych cen transakcyjnych na skutek znaczącej podaży owoców na rynku unijnym ze zbiorów w 2018 r.

Według szacunków IERiGŻ-PIB w całym 2019 r. wartość eksportu owoców świeżych prawdopodobnie będzie o 4% niższa niż w 2018 r. i wyniesie 595 mln EUR4 .

Polska należy do grona największych światowych eksporterów jabłek (w latach 2014–2018 z Polski wyeksportowano średnio 30% produkcji). W okresie styczeń–wrzesień 2019 r. z kraju wyeksportowano 759 tys. ton tych owoców wobec 554 tys. ton w analogicznym okresie 2018 r. Wartość eksportu jabłek zmniejszyła się o 10%, do 237 mln EUR, a średnia eksportowa cena w okresie trzech kwartałów 2019 r. wynosiła 0,31 EUR/kg wobec 0,47 EUR/kg w analogicznym okresie 2018 r.

Pomimo względnie niskich zbiorów gruszek w Polsce, znaczna ich część jest kierowana na eksport (w latach 2014–2018 około 60% produkcji). W okresie trzech kwartałów 2019 r. z kraju wywieziono 36 tys. ton gruszek, o 37% więcej niż przed rokiem. Jednocześnie wpływy uzyskane z eksportu wzrosły o 35%, do 13 mln EUR. Przeciętna cena transakcyjna tych owoców uzyskana w eksporcie w okresie trzech kwartałów 2019 r. wyniosła 0,37 EUR/kg wobec 0,38 EUR/kg w analogicznym okresie 2018 r.

W drugiej połowie 2019 r. na rynku krajowym ceny jabłek deserowych wykazywały tendencję wzrostową i kształtowały się na poziomie wyższym niż przed rokiem. Według danych ze spółdzielni ogrodniczych ceny skupu jabłek do bezpośredniej konsumpcji w październiku 2019 r. kształtowały się na poziomie 1,45 zł/kg, ponad dwukrotnie wyższym niż w październiku 2018 r. Jednak w odniesieniu do cen z września br. ceny tych owoców były o 8% niższe. W październiku 2019 r. według danych GUS średnia detaliczna cena jabłek, tak jak przed miesiącem, wyniosła 3,36 zł/kg. Był to poziom o 41% wyższy niż przed rokiem.

3.2. Ceny skupu (bez VAT) owoców według IERiGŻ-PIB

 Średnia krajowa cena skupu jabłek deserowych klasy I w dniach 18–19.11.2019 r., podobnie jak przed miesiącem, ukształtowała się na poziomie 1,46 zł/kg. W porównywalnym okresie przed rokiem za jabłka uzyskiwano 0,71 zł/kg.
 Na początku drugiej połowy listopada 2019 r. kontynuowany był wzrost cen skupu gruszek. W dniach 18-19.11.2019 r. za te owoce płacono średnio 2,36 zł/kg, o 16% więcej niż przed miesiącem i o 49% więcej niż rok wcześniej.

3.3. Ceny hurtowe owoców według ZSRIR MRiRW

Owoce krajowe

 W notowaniu z 21.11.2019 r. średnie hurtowe ceny jabłek i gruszek kształtowały się na poziomie wyższym niż przed miesiącem. Cena gruszek w hurcie wyniosła 3,59 zł/kg i była o 6% wyższa niż przed miesiącem, a cena jabłek – 2,21 zł/kg, o 5% wyższa.

Owoce importowane

 W notowaniu z 21.11.2019 r. średnie hurtowe ceny bananów, cytryn i mandarynek były niższe niż miesiąc wcześniej. Cena hurtowa bananów wyniosła średnio 4,41 zł/kg i była o 1% niższa niż przed miesiącem, a cytryn i mandarynek – w obu przypadkach 5,93 zł/kg, odpowiednio o 2,5% i 4,5% niższa.
 Hurtowe ceny winogron osiągnęły poziom 6,88 zł/kg, o 12% wyższy niż przed miesiącem.

3.4. Zmiany cen detalicznych według GUS

 Detaliczne ceny owoców w październiku 2019 r. kształtowały się na poziomie o 1,1% wyższym niż we wrześniu br. i o 12,5% wyższym niż przed rokiem.
 W odniesieniu do grudnia 2017 r. ceny detaliczne owoców były niższe o 0,3%.

Źródło: MRIRW