Aronia, zwiastunka końca lata

Do rodzaju Aronia należą trzy gatunki, aronia czerwona, śłiwolistna i czarna, do tego ostatniego zaliczamy odmiany uprawne tej rośliny. Aronia czarna (Aronia melanocarpa) należy do rodziny różowatych (Rosaceae) i do podrodziny Pomoidae podobnie jak jabłka. Botanicznie jest jednak najbardziej spokrewniona z jarzębiną.  Często, zwłaszcza dawniej była nazywana „czarną jarzębiną”.                                

Krzew ten pochodzi z Ameryki Północnej, po raz pierwszy został odkryty na terytoriach dzisiejszej Kanady około trzech wieków temu. Do Europy trafił w XIXw. gdzie uprawiano go początkowo w celach ozdobnych, a dopiero później doceniono jego walory żywieniowe. Pierwsze plantacje aroniowe powstawały na terenie północno - wschodniej Rosji. Obecnie roślina ta uprawiana jest w wielu krajach Europy, co ciekawe Polska jest jednym z największych producentów owoców aronii w tej części globu. Roczna produkcja tego owocu wynosi około 15 tys. ton.  Przetwory z aronii są wysyłane na eksport do Europy Zachodniej i USA. Największymi amatorami tego surowca są Niemcy, Austriacy i Skandynawowie. Na potrzeby przetwórstwa uprawia się głównie odmiany ‘Nero’ i ‘Viking’.     

Aronia świetnie nadaje się do uprawy ekologicznej. Z aronią bez trudu możemy stworzyć Eco sad. Jest to roślina o niewielkich wymaganiach uprawowych, świetnie się czuje w niemal każdych warunkach, cierpi tylko z braku słońca.  Można ją uprawiać na terenie całego kraju, z powodzeniem znosi zarówno suszę jak i nadmierne opady. Ma silny system korzeniowy, ale rozbudowany tuż pod ziemią dlatego może rosnąć zarówno w miejscach o płytkim jak i głębokim poziomie wód gruntowych.  Jeśłi chodzi o wymagania glebowe są one bardzo przeciętne, do uprawy aronii nadają się gleby o niskiej klasie bonitacyjnej, nieprzydatne są tylko żwirowiska i miejsca, w których tworzą się długoutrzymujące się zastoiska wodne. Odczyn gleby powinien być zbliżony do obojętnego. Najlepiej sprawdzają się plantacje jednorodne, nie poleca się łączenia aronii z innymi gatunkami w uprawie. Aronie jest krzewem bardzo odpornym na przymrozki wiosenne, kwiaty, które ukazują się w maju są drobne, białe i bez zapachu, a do tego w pełni odporne na spóźnione przymrozki. Sam krzew znosi bez problemu temperaturę do  - 40 st. C. Aronia jest praktycznie całkowicie odporna na choroby i szkodniki, dzięki temu można ją uprawiać w sposób całkowicie naturalny, dobrze radzi sobie z zachwaszczeniem, już w 4 -5 roku uprawy całkowicie zagłusza chwasty. W okres owocowania wchodzi w 2-3 roku po posadzeniu, owoce zaczynają przebarwiac się z zielonych do czarnych w pierwszej dekadzie sierpnia, ale do dojrzenia wymagają jeszcze około dwóch tygodni. Niektórzy mówią, że dojrzałe owoce na krzewie to zwiastun ostatnich letnich dni.  U odmian uprawnych owoce nie opadają zbyt szybko, a cały zbiór można przeprowadzić jednorazowo za pomocą kombajnów do zbioru owoców. Należy pamiętać o odmładzaniu krzewów i utrzymywaniu średniej wysokości, wtedy najobficiej plonują.                                                 

No dobrze, rośnie jak „na drożdzach”, obficie plonuje, jest odporna, ale owoce nie nadają się do jedzenia na surowo powie zawiedziony cierpkim smakiem konsument. Oczywiście będzie miał rację owoce aronii nadają się praktycznie tylko do przetwórstwa. Można je jeść ze smakiem dopiero w postaci dżemów, marmolad i soków. Sok z aronii możę być doskonałym dodatkiem do soków z innych owoców. Oprócz ciekawego kwaskowego smaku nada im piękny czerwony kolor, wszystko dzięki bardzo wysokiej zawartości antocjanów. Owoce aronii zawierająich naprawdę dużo, dzięki nim oraz związkom pektynowym i garbnikom mają niezwykłe właściwości lecznicze. Posiadają właściwości antyoksydacyjne, przeciwdziałają nowotworom. Wyroby z owoców aronii są polecane po chemio- i radioterapii. Uwalniają organizm od toksyn i szkodliwego promieniowania, hamują procesy starzenia. Uodparniają organizm na przeziębienia. Są polecane w chorobach układu krążenia. Owoce aronii zawierają znaczne ilości witaminy P, która zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych, ma działanie przeciwobrzękowe i antyoksydacyjne. Warto więc chyba zachęcić do spożywania tej jakże cennej dla naszego zdrowia rosliny, zastanowić się nad założęm plantacji tak łatwej w uprawie lub po prostu posadzić krzew w ogródku i cieszyć się choćby aroniową nalewką w zimie. A do tego dochodzą jeszcze walory estetyczne, jesienne przebarwienie krzewu na onisty purpurowy kolor ucieszy oko każdego posiadacza i gościa ogrodu.

AutorkaŁ Agnieszka Sobczyk

Źródła: Ogrody 8/2008, A. Czynczyk i in. „Sadownictwo” W-wa 2002, W. Seneta, J. Dolatowski „Dendrologia”, PWN, Warszawa 2007, www. aronia.prv.pl.