Rokitnik – życiodajna moc i ciekawa alternatywa

Owoce mało znane
Rokitnik pospolity (Hippophaë rhamnoides L.) należy do rodziny  oliwnikowatych (Elaeagnaceae),

dziko występuje w Rosji, Środkowej Azji, a także u wybrzeży Morza Bałtyckiego. W Polsce przebiega południowa granica naturalnego zasięgu występowania tego krzewu. Na stanowiskach naturalnych jest on objęty w naszym kraju całkowitą ochroną gatunkową.  W hodowli staje się coraz popularniejszy ze względu na swoje liczne, dobroczynne właściwości.

Jest to krzew dość wolno rosnący, osiąga zazwyczaj ok. 4 m wysokości. Towarowa uprawa rokitnika ma szansę stać się popularna w Polsce dzięki jego niewielkim wymaganiom, możliwości zakładania plantacji na gruntach, które do tej pory nie były wykorzystywane rolniczo. Rokitnik lubi gleby lekkie, przewiewne, piaszczysto – gliniaste. Najlepiej owocuje na stanowiskach żyznych, jednak wciąż prowadzona jest hodowla odmian, których zapotrzebowanie  pokarmowe byłoby niższe. Rokitnik świetnie radzi sobie na glebach wilgotnych i okresowo zalanych, co może być jego ważnym atutem, ze względu na często nawiedzające nas w ostatnich latach powodzie. Krzew ten kocha słońce i  jest w pełni mrozoodporny w naszym klimacie. Do uprawy polecane są szczególnie odmiany z krajów nadbałtyckich, ponieważ są przystosowane do częstych,  nawet gwałtownych zmian pogody i odporne na wiosenne przymrozki. Liderami w hodowli rokitnika są Rosjanie jak również Białorusini, którzy mogą się pochwalić licznymi odmianami, nadającymi się także do uprawy w Polsce, np. ‘Nivelena’ czy ‘Augustinka’.  Odmian syberyjskich nie poleca się do warunków panujących w naszym kraju ze względu na bardzo szybkie przejrzewanie owoców.                    

Rokitnik jest rośliną bardzo plenną, średni plon kształtuje się na poziomie 10 t z hektara (max 30t/ha), w czasie owocowania gałęzie są wprost oblepione owalnymi  owocami  o barwie od żółtej po pomarańczowoczerwoną z jedną pestką w środku. Z punku widzenia sadownika owoce nazywamy jagodowymi, jednak w punktu widzenia botanika trwa ciągły spór jaki typ owocu reprezentują.           

W pracach hodowlanych dąży się do uzyskania owoców o grubszej, mocniejszej skórce, wadą rokitnika jest bowiem fakt, iż owoce są bardzo miękkie i łatwo ulegają uszkodzeniom podczas zbioru i transportu. Zwykle owoce zbiera się ręcznie  co jest dodatkowo utrudnione przez kolce, ale i ten problem jest rozpracowywany przez hodowców, mamy już odmiany z bardzo ograniczoną liczbą kolców, wciąż trwają prace nad uzyskaniem dobrych odmian całkowicie ich pozbawionych. Obecnie możliwy jest już zbiór kombajnowy owoców, ale wymaga dalszego udoskonalania.        

Sadząc rokitnik, należy pamiętać, że jest to roślina dwupienna, w związku z tym konieczne jest posadzenie osobników męskich, które będą  zapylaczami, powinny stanowić ok. 8% nasadzeń.     

Sukces hodowli rokitnika opiera się na szerokich możliwościach wykorzystania surowca  w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Nie bez kozery bywa on nazywany złotem Syberii. Stanowi cenne źródło witamin i składników odżywczych.                          

Jego właściwości powinni docenić szczególnie wegetarianie, których problemem bywają niedobory witamin z grupy B, a tych owoce rokitnika zawierają pod dostatkiem.  Przetwory z nich będą także cenne dla tych, którzy często miewają przeziębienia, z uwagi na wysoką zawartość wit. C. Jakże przyjemne może stać się leczenie grypy poprzez zajadanie się dżemem lub kwaskową galaretką. Rokitnik jest także zasobny w witaminę  E, fitosterole, nienasycone kwasy tłuszczowe i karotenoidy. Związki te mają właściwości antyoksydacyjne, dzięki temu rokitnik stanowi swoistego rodzaju źródło młodości i zdrowia. Wiele firm kosmetycznych ma w swojej ofercie całe linie kosmetyków z wyciągami z tej rośliny, począwszy od balsamów do ust, poprzez olejki i balsamy do ciała na kremach odmładzających skończywszy. Panie (i panowie) zainteresowane pięknym wyglądem powinny więc jak najczęściej sięgać po preparaty na bazie owoców i liści tego wspaniałego krzewu.                       

Ponad to rokitnik jest krzewem ozdobnym, który można z  powodzeniem wykorzystać w ogrodzie. Nadaje się na nieformalne i półformowane żywopłoty. Jakże miło podziwiać latem moc owoców wiszących na gałęziach i rozkoszować się łykiem nalewki z rokitnika.

Źródło:A.Mika i inni „Sadownictwo” wyd. Hortpress, W-wa, 2002, www.wikipedia.pl, miesięcznik Ogrody, W. Seneta, J. Dolatowski „Dendrologia” PWN

Autor: A. Sobczyk