Choroby przechowalnicze – jak zmniejszyć straty w plonie przeznaczonym do długiego przechowywania?

Bieżący sezon wystawia producentów owoców na wiele trudnych prób, długa chłodna wiosna z trzema falami przymrozkowymi, a następnie miejscowe silne gradobicia spowodowały znaczące straty w jabłoniach i gruszach. Już teraz wiemy, że plony będą niższe, a każdy owoc dobrej jakości będzie na wagę złota. Zbliżając się powoli do zbiorów warto przyjrzeć się poszczególnym kwaterom i już teraz zdecydować, czy warto w nich zainwestować w intensywną ochronę przedzbiorczą, czy jednak brak rokowań na plon i jego jakość będzie konsekwencją utrzymania ochrony na tzw. niezbędnym minimum.

Na ten moment wygląda na to, że zbiory najwcześniejszych odmian, np. Gali, rozpoczną się w I dekadzie września, czyli za około 4-5 tygodni, nie tak wcześnie jak to miało miejsce w poprzednim sezonie (II/III dekada sierpnia), jednak to właśnie teraz rozpoczyna się okres, który będzie decydował o jakości owoców do przechowywania.

Na jakość owoców wpływa wiele czynników. Poprzez odpowiednie nawożenie wapniem i potasem oraz ochronę w trakcie wzrostu owoców, zarówno fungicydową, jak również insektycydową, programujemy cechy jakościowe naszego plonu.

Owocom w przechowalniach zagraża kilka patogenów, gdzie do najczęściej występujących możemy zaliczyć: Neofabrea (Pezicula), Botritis Cinerea, Penicillium expansum, Monilinia fructigena, które są przyczyną najróżniejszych zmian gnilnych na przechowywanych owocach. Patogeny te powodują kolejno następujące choroby: gorzką zgniliznę, szarą pleśń, mokrą i brunatną zgniliznę.

Do najgroźniejszych z nich należy gorzka zgnilizna owoców, potocznie zwana „oczkowaniem”, której sprawcą jest Neofabrea spp. Do zakażenia może dochodzić od końca czerwca, aż do samych zbiorów. Zarodniki grzyba mają zdolność infekowania owoców przez naturalne „drzwi” jakimi są przetchlinki. Po infekcji przechodzą w stan uśpienia, a objawy choroby zaczynają być widoczne dopiero w trakcie przechowywania lub krótko po wyjęciu owoców z przechowalni. Typ przechowalni, KA czy ULO nie wpływa na ograniczanie rozwoju choroby. Do odmian najbardziej podatnych na gorzką zgniliznę należą: Gala, Szampion, Golden, Pinova, Topaz, Ligol, Elstar.

Większej presji choroby należy spodziewać się w kwaterach starszych (z większą ilością zmian zgorzelowych kory, powodowanych przez ten sam patogen), jak również w okresie częstszych opadów deszczu w miesiącach lipiec, sierpień i wrzesień.

Objawy gorzkiej zgnilizny na pędach w postaci zgorzeli kory pędu oraz na owocach, odmiana Pinova.

Praktyka poprzednich lat pokazywała, iż zabiegi oparte na kaptanie, stosowane na 4-5 tygodni przed zbiorami oraz użycie jednego ze standardów rynkowych, czyli fungicydu przeciwko „oczkowaniu” na 7-4 dni przed zbiorem było wystarczające lub dawały akceptowalne wyniki ochrony.

Czy w tym sezonie to wystarczy? Patrząc na przebieg pogody w ostatnich tygodniach, dość częste opady, czasami bardzo obfite, często pojawiające się rozległe niże i stosunkowo krótkie okresy z słoneczną suchą pogodą mogą być podstawą stwierdzenia, że nie, a do ochrony przedzbiorczej trzeba podejść z dużą uwagą, jeśli chcemy przechować maksymalnie dużą ilość zdrowych owoców.

Zatem jak podejść do tegorocznej ochrony?

W kwaterach dobrze rokujących należy zintensyfikować program ochrony. Najlepszym podejściem będzie ochrona rozpoczęta od kaptanu na 5-4 tygodni przed spodziewanym zbiorem, a następnie użycie 2 krotne fungicydu Bellis® 38 WG, pierwszy zabieg na 21 dni przed zbiorem, a drugi 7 dni przed planowanymi zbiorami lub też Bellis® 38 WG używamy na 21 dni przed zbiorem a na 7 dni przed zbiorem sięgamy po fungicyd Scala®

Bellis® 38 WG to fungicyd o działaniu systemicznym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w ochronie jabłoni i gruszy przed chorobami przechowalniczymi: gorzką zgnilizną jabłek, gorzką zgnilizną gruszek oraz mokrą zgnilizną gruszek. Zawiera w swym składzie 2 sprawdzone i wysoko efektywne substancje czynne: boskalid i piraklostrobinę, które wzajemnie uzupełniają się oraz kontrolują szerokie spektrum patogenów chorobotwórczych.

Do programu ochrony warto również rozważyć wprowadzenie nowego produktu w segmencie chorób przechowalniczych Scala®. Produkt o działaniu powierzchniowym i wgłębnym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego przeciwko gorzkiej zgniliźnie jabłek i gruszek. Stosując go pamiętajmy by temperatury nie przekraczały 20⁰C, a stosowanie powinno być możliwie najbliżej zbiorów, tzn. na 7 dni przed, na tyle pozwala karencja.

Warto przy tym pamiętać, że oba wymienione fungicydy to oryginalne produkty firmy BASF, wykazujące wyższą skuteczność biologiczną działania od ich rynkowych zamienników.

Oba produkty były szeroko testowane w Polsce i Europie, co nie tylko w praktyce sadowniczej, ale również w doświadczeniach ścisłych potwierdziło ich wysoką skuteczność w kontrolowaniu najgroźniejszych chorób przechowalniczych w sadach jabłoniowych i gruszowych.

Doświadczenie przeprowadzone prze stację badawczą w Belgii PCFruit na odmianie Pinova w sezonie 2024/2025 wskazuje, że Bellis® 38 WG oraz Scala® należą do fungicydów o najwyższej skuteczności przeciwko gorzkiej zgniliźnie.

Ilość owoców porażonych gorzką zgnilizną (Neofabrea spp) w różnych wariantach porównawczych. Ocena po przechowaniu w dniu 21.03.2025 roku.

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone na etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych na etykiecie.