Jabłka – polskie dobro narodowe
Przedstawiciele rządu i eksporterzy zastanawiają się, jak dobrze promować i sprzedawać polskie jabłka. Dlaczego właśnie jabłka?
Oto zestawienie najważniejszych informacji z pogranicza statystyki.
Polska jest największym w Unii Europejskiej i czwartym na świecie producentem jabłek. Udział naszego kraju w światowej produkcji jabłek w latach 2004–2012 wynosił średnio 4%, a w unijnej – 26%. Największymi światowymi konkurentami Polski w produkcji jabłek są Chiny, Stany Zjednoczone oraz Turcja, a spośród krajów unijnych – Włochy i Francja.
W latach 2004–2013 areał uprawy jabłoni w Polsce wahał się od 162 tys. ha do 195 tys. ha. Udział tej uprawy w areale uprawy wszystkich drzew owocowych w kraju zwiększył się do 70%. Największa powierzchnia sadów jabłoniowych zlokalizowana jest w tzw. zagłębiach sadowniczych województwa mazowieckiego w okolicach Grójca, Warki oraz Tarczyna. Znaczące skupiska tych sadów występują również w województwach: lubelskim, łódzkim, świętokrzyskim i zachodniopomorskim.
Polskie sadownictwo charakteryzuje się dużą różnorodnością odmian jabłek - obecnie dominują: 'Idared', 'Szampion', 'Jonagold', 'Ligol', 'Gloster', które cechuje trwałość w obrocie towarowym i mniejsza podatność na choroby grzybowe.
W latach 2004–2013 produkcja jabłek w Polsce – pomimo wahań – wykazywała trend wzrostowy, szczególnie dynamiczny w ostatnich trzech latach tego okresu. W 2013 r. zebrano 3,1 mln ton jabłek wobec 2,5 mln ton w 2004 r., w 2014 r. – 3,8 mln ton, a 2015 r. - również odnotowano urodzaj mimo suszy. Potencjalnie w roku dobrego plonowania jesteśmy w stanie wyprodukować nawet do 4,5 mln ton jabłek, jak podają analicy z TRSK. Wzrost produkcji jest zasługą czynników rynkowych oraz przekształceń strukturalnych. Wprowadzenie na szeroką skalę sadów karłowych, wzrost areału jabłoni, a także budowa chłodni oraz instalacja urządzeń do sortowania i pakowania umożliwiły tak znaczny wzrost produkcji.
Dzięki dużej skali produkcji, poprawiającej się jakości jabłek oraz stosunkowo niskim kosztom produkcji, Polska w 2013 r. wyprzedziła Chiny i stała się globalnym liderem w eksporcie jabłek.
W latach 2004–2013 w polskim handlu zagranicznym jabłkami odnotowano dynamiczny wzrost wolumenu oraz wartości wywozu. Eksport jabłek wzrósł w tym czasie prawie 2,8 razy (z 434 tys. ton do 1 230 tys. ton). Jego wartość zwiększyła się z 90 mln EUR do 447 mln EUR (tj. prawie 5-krotnie) i stanowiła 40-60% wartości eksportu owoców. Po akcesji Polski do UE wywoziliśmy rocznie od 17% do 43% krajowej produkcji jabłek. Głównymi zagranicznymi rynkami zbytu polskich jabłek były kraje WNP, przede wszystkim Rosja. W 2013 r. eksport jabłek do tego kraju stanowił 55% całego wolumenu eksportu tych owoców.
Skala importu jabłek do Polski jest nieporównywalnie mniejsza. Po akcesji do UE Polska importowała od 7 tys. ton jabłek w 2004 r. do 138 tys. ton w 2007 r.
Do unijnego Rejestru Chronionych Oznaczeń Geograficznych wpisano dwa rodzaje polskich jabłek: w 2010 roku – Jabłka Łąckie, a w 2011 roku – Jabłka Grójeckie.
Źródło: ARR na podstawie danych GUS i Ministerstwa Finansów, trsk.pl
