Produkcja drzewek jabłoni a zbiory jabłek w Polsce
W naszym kraju ciągle rośnie produkcja drzewek jabłoni, powierzchnia sadów i zbiory jabłek. W krajach z wysoką produkcją jabłek, z wyjątkiem Chin, tylko w Polsce rośnie powierzchnia sadów i produkcja jabłek. Wynika to z dotychczasowych dobrych wyników ekonomicznych w produkcji jabłek oraz dotacji na zakładanie sadów jabłoniowych.
Produkcja kwalifikowanych drzewek jabłoni wyniosła 1.5 mln sztuk w 1951 roku, a w ostatnich trzech latach 8.1 mln. W latach 2011-2015 produkcja drzewek kwalifikowanych wyniosła około 37 mln a kategorii CAC aż 62 mln, razem prawie 100 mln sztuk. W tym 5-letnim okresie sadownicy produkowali na własne potrzeby około 1.5 mln a w "dzikich szkółkach" od 1.0 do 1.5 mln sztuk.
W strukturze odmianowej od wielu lat dominują odmiany Idared i Sampion. W ostatnich 5 latach ich udział w kwalifikowanych drzewek wynosił 10.4 % dla odmiany Idared i 8.4 % odmiany Sampion. Dla przykładu odmiany RedJonaprince 6.4 % a odmiany Redchiev (Camspur) tylko 2.9%. Uwzględniając wszystkie jednokolorowe odmiany, włącznie z czerwonymi mutantami odmian Idared i Sampion, ich udział w produkowanych drzewkach kwalifikowanych wynosił 47 %,a tylko odmian typowo jednokolorowych znajdujących zbyt na wymagającym rynku zagranicznym, zaledwie 23%. Dowodzi to o szybkiej konieczności zmian w strukturze odmianowej, ze zdecydowanym wzrostem produkcji odmian jednokolorowych.
W latach 2011 - 2015 eksport drzewek jabłoni wynosił co najmniej 25 mln, w tym około 20 mln do krajów Europy Wschodniej. Pozostałe 5.0 do innych krajów europejskich. Warto podkreślić, że kraje te importują podobne ilości drzewek jabłoni z krajów Europy Zachodniej. Niech tylko 20 % tych drzewek będzie normalnie owocowało, wzrosną tam zbiory jabłek. W związku z tym można się spodziewać zmniejszonego importu jabłek, także z Polski. Nasz kraj także importuje drzewka z Zachodu. W ostatnich 5 latach - 7-8 mln sztuk, które łagodzą deficyt odmian jednokolorowych.
Przy produkcji około 100 mln drewek kwalifikowanych i CAC na krajowy rynek może trafić tylko około 90 mln sztuk (10 % niesprzedanych drzewek). Szacuje się, że w latach 2011-2015 z tej liczby drzewek wykorzystano około 60 mln na założenie sadów towarowych, 25 mln na eksport, reszta na sady przydomowe i o niskim poziomie produkcyjnym. Z około 60 mln drzewek założono 20 000-25 000 hektarów sadów. W pierwszych 5 latach plony mogą się wahać od 15-20 ton z hektara a zbiory od 300-500 tys. ton. Kiedy te drzewa wejdą w okres pełnego owocowania, podwoją się plony i zbiory jabłek. Wtedy w najbliższych latach zbiory jabłek wyniosą co najmniej 4.5 mln ton, a przy bardzo korzystnych warunkach pogodowych nawet 5 mln ton.
Przy tak wysokich zbiorach można się spodziewać trudności w zbycie, niskich cen skupu i spadku opłacalności produkcji jabłek. Nasze możliwości zbytu jabłek deserowych wyniosą do 2.0 mln ton, a przy rekordowym eksporcie, 1.5 mln ton, najwyżej 2.3 mln ton. Reszta to jabłka przemysłowe, które może przerobić nasz przemysł przetwórczy. Tylko po jakich cenach? Wtedy trudno się spodziewać opłacalnych cen, nie tylko jabłek przemysłowych. Czy można się dziwić opinii wielu przetwórców: "dlaczego mam płacić wyższe ceny, jeśli mogę kupić duże ilości jabłek po niższych cenach". Chciałbym mocno podkreślić, że teraz każde powiększenie powierzchni sadów i produkcję jabłek to wymierna strata dla producentów a zysk dla odbiorców naszych jabłek. Należy dążyć do zmniejszenia produkcji jabłek, m.in. przez karczowanie drzew, a przede wszystkim nie powiększać powierzchni sadów jabłoniowych. Nie oznacza to, że w ogóle nie należy zakładać nowych sadów. Jest to konieczne m.in. na utrzymanie naszej pozycji w produkcji jabłek. Ale tylko po wykarczowanych drzewach, z wyższym niż dotąd poziomem produkcyjnym oraz przez producentów, którzy już posiadają wysoko produkcyjne sady jabłoniowe i produkują jabłka najwyższej jakości.
Więcej na ten temat w 9. numerze czasopisma "Sad Nowoczesny".
Szanowni Członkowie, przypominam o spotkaniu w niedzielę 21 sierpnia w Sadkowie Szlacheckim. Może być nie tylko dla Was bardzo ciekawe. Zachęcajcie do udziału znanych Wam producentów i eksporterów jabłek.
Do zobaczenia w Sadkowie
Eberhard Makosz
