Świdośliwa olcholistna – dlaczego warto ją uprawiać?

Nowym, perspektywicznym gatunkiem sadowniczym do uprawy w Polsce jest świdośliwa olcholistna (Amelanchier alnifolia) – twierdzi prof. Stanisław Pluta z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach. Dlaczego warto się nim zainteresować?

Charakterystyka
Świdośliwa to krzew lub małe drzewo (zwykle od 0,5-2,5 do 6 m wysokości) z rodziny różowatych (podrodzina jabłkowe). Rodzaj ten zawiera ok. 25 gatunków, z czego w Europie i Polsce praktycznie żadne nie są znane i uprawiane. Świdośliwa ma za to ugruntowaną pozycję w sadownictwie Kanady i Stanów Zjednoczonych, szczególnie w północnych rejonach tego kraju. W Kanadzie uprawiane są dwa gatunki: świdośliwa olcholistna i kanadyjska.
W Polsce kwiaty świdośliwy zakwitają w pierwszej połowie maja, są białe, zebrane po kilka lub kilkanaście w kwiatostanie, są samopylne i samopłodne. Roślina ta wytwarza atrakcyjne owoce- soczyste, słodkie i smaczne. Dojrzewają po 25 czerwca do połowy lipca. Zawierają dużo cukrów i mało kwasów organicznych, dużo antocyjanów oraz związków mineralnych i witaminy z grupy A, B i C. Owoce są kuliste, przeważnie niebieskogranatowe, z nalotem, czasem purpurowe. Ich masa wynosi przeważnie 0,5-0,8 g, są o średnicy 10-15 mm. 100 gram tych owoców pozwala zaspokoić dzienne potrzeby organizmu w 70% na mangan, w 12% na żelazo, w 20% na błonnik,  w 67% na biotynę (witamina H) oraz w ponad 100% na ryboflawinę (wit. B2). Owoce świdośliwy nadają się do bezpośredniego spożycia i mogą konkurować pod względem smaku i ceny z owocami borówki amerykańskiej. Nadają się również do przetwórstwa (produkcja dżemów, soków, lodów, deserów, win), w tym do suszenia.

Uprawa świdosliwy
Jaką odmianę wybrać? Cenne są odmiany: Smoky, Success, Thiessen, Honeywood, Martin, Nelson, Northline. Świdośliwa dobrze przystosowuje się i rośnie w różnych warunkach środowiskowych, z wyjątkiem ekstremalnie suchych i podmokłych stanowisk.  Co ważne, gatunek ten ma znacznie mniejsze wymagania glebowe od borówki amerykańskiej. Rośliny cechuje wysoka mrozoodporność. Świdośliwa znosi spadki temperatury nawet do -30 stopni C, a kwiaty są tolerancyjne na wiosenne przymrozki. Rośliny są odporne na choroby i szkodniki, nadają się zatem do uprawy ekologicznej. Krzewy są długowieczne – na plantacjach towarowych owocują przez 20-30 lat. Zalecana gęstość sadzenia to ok. 2500 roślin/ha w rozstawie do zbioru kombajnowego 4,5 x 0,75 – 1,0 m (zaleca się sadzenie 3-5 odmian na dużych plantacjach towarowych – zapylenie krzyżowe). Owoce można zbierać, wykorzystując kombajny do zbioru porzeczek. Świdośliwa plonuje od 3-4 roku, a pełnię owocowania uzyskuje w 6-7 roku po posadzeniu. Można wtedy uzyskać 10-15 ton owoców z hektara.

Perspektywy…
Świdośliwa łączy cechy łatwej uprawy, którą ma aronia, oraz smacznych owoców, które posiada borówka amerykańska. Wydaje się, że istnieje duży potencjał dla rozwoju tej uprawy w Polsce, zarówno owoców deserowych jak i do przetwórstwa, pod warunkiem zagwarantowania plantatorom opłacalnej ceny.

Informacje pochodzą z wykładu prof. S. Pluty, wygłoszonego w trakcie Dnia Otwartego Sadu Doświadczalnego w Dąbrowicach 24 czerwca 2014 r.