Jak zabezpieczać drzewa ziarnkowe przed i regenerować po przymrozkach?

Na najbliższe dni tj. 06-08.05.br. zapowiadane są kolejne przymrozki, które mogą przyczynić się do strat w uprawach drzew owocowych, zwłaszcza gatunków ziarnkowych jak jabłoń i grusza. Można je jednak „ochronić” i wzmocnić przed i po szkodliwym działaniu niskich temperatur poprzez zastosowanie preparatów pochodzenia organiczno-mineralnego i roślinnego w formie oprysku pozakorzeniowego. Biostymulatory i regulatory wzrostu przeciwdziałają zmniejszaniu się odporności na mróz w tej fazie rosnących już zawiązków oraz ułatwiają regenerację uszkodzeń pomrozowych w zależności od czasu trwania i „wielkości” przymrozku / mrozu. Do podnoszenia odporności i tolerancji na niskie temperatury przydatne są preparaty zawierające substancje wzrostowe, które chronią przed stresem oksydacyjnym (polifenole) poprzez blokowanie procesów zmierzających do większego uwodnienia komórek/tkanek a także substancje zagęszczające sok komórkowy. Jeżeli chodzi o regenerację po mrozie, to preparaty powinny dostarczać uszkodzonym organom substancje stymulujące (fitohormony) procesy metaboliczne w roślinie. Firma UPL Polska posiada w kilka rozwiązań dla sadownictwa, które wielokrotnie sprawdziły się w strategii anty przymrozkowej: Asahi SL, BM Start, Promalin, Regulex 10 SG.

Najbardziej znanym rozwiązaniem i stosowanym na całym świecie do zapobiegania szkodom mrozowym jest produkt Asahi SL.  To biostymulator wzrostu i rozwoju roślin zawierający substancje biologicznie, które są pochodnymi polifenoli i naturalnie wystepują w roślinach. Produkt ten zapobiega przemarzaniu młodych zawiazków owoców. Pobudza  dodatkowo komórki do wytwarzania energii, która powstaje znacznie łatwiej i w większej ilości, co pozwala na łatwiejsze pokonanie stresu pomrozowego. Przyspiesza krążenie cytoplazmy powodując tym samym szybszą reakcję / odpowiedź rośliny na stres. W zależności od warunków otoczenia jak i potrzeb roślina może wykorzystać mechanizmy obronne „uruchomione” przez Asahi SL jednocześnie lub każde osobno. Biostymulator ten stymuluje również przepływ asymilatów z liści do młodych zawiązków owoców, rosnących i dojrzewających owoców oraz korzeni.

Drugi z wymienionych preparatów pełniący rolę antystresanta to biostymulator kwitnienia i wiązania owoców BM Start. Zawiera on wysoce skoncentrowany filtrat GA 142 z alg morskich Ascophyllum nodosum (technologia PhysioActivator Technology - aminokwasy roślinne, fitohormony, polisacharydy, witaminy)  z dodatkiem pierwiastków: bor (B), molibden (Mo), siarka (S) i magnez (Mg). Po jego zastosowaniu roślina zwiększa produkcję poliamin, co wpływa na intensywniejsze podziały komórkowe a tym samym na prawidłowy rozwój zawiązków. Efektem stosowania BM Start jest stały wysoki poziom podziałów komórkowych prowadzących zwiększenia liczby komórek szczególnie w zawiązkach dominujących tzw. królewskich.

Wieloletnie badania światowe i krajowe oraz praktyka sadownicza pokazała, że preparat     Asahi SL warto zastosować do wspomagania roślin przed i po wystąpieniu czynnika stesogennego jakim są spadki temperatur. Bardzo dobrze sprawdza się we wszystkich uprawach sadowniczych w mieszaninie z preparatem BM Start. W przypadku drzew ziarnkowych takie połączenie można użyć w różnych fazie opadanie płatków kwiatowych – koniec kwitnienia / wzrost zawiązków (BBCH 69-72). Niestety nie ma żadnej gwarancji, że zastosowanie jakiejkolwiek strategii ochrony przed przymrozkami zabezpieczy uprawy przed stratami w 100%. Analogicznie mieszaninę tą można użyć w w innych gatunkach sadowniczych zarówno przed i po wystąpieniu temperatur poniżej zera. Aplikacje należy przeprowadzić przed spodziewanym mrozem najlepiej w czasie 24 godzin przed, ale nie później niż do 12-10 godzin. Zabieg wykonany zbyt krótko będzie raczej mało skuteczny. Minimalna temperatura jego stosowania po mrozie to ok. 4-5°C (tzw. zero fizjologiczne), kiedy rośliny zaczną powoli funkcjonować. Asahi SL (0,5 l/ha) + BM Start (1,5 l/ha) daje dodatkową stymulację roślin a także ochronę nieprzemarzniętych jeszcze organów roślinnych, również wpływa na regenerację wcześniejszych szkód po mrozie.

Jeżeli chodzi o działania wspomagające i „ratunkowe” uszkodzenia pomrozowe to sadownicy z Zachodniej Europy i USA od dawna (od 30 lat) stosują w tym celu preparaty na bazie naturalnych hormonów roślinnych np.: Promalin, Regulex 10 SG. Obydwa zawierają mieszaninę kwasów giberelinowych (GA 4+7) a także 6-bezyloadeninę (6-BA) - Promalin. Gibereliny (GA 4+7) i cytokinina (6-BA) są naturalnymi hormonami, które silne działają na podziały komórkowe, wielkość komórek oraz podniesienie biosyntezy antyoksydantów, usuwających toksyczne dla rośliny wolne rodniki tlenowe, indukowane pod wpływem mrozu. Gibereliny należą do tych fitohormonów, które przez zmiany stężenia regulują wiele procesów fizjologicznych, co często wykorzystuje się w praktyce przez dostarczanie roślinie giberelin w postaci preparatów zwłaszcza w warunkach silnego stresu (mróz), kiedy naturalna synteza ich jest mocno zakłócona. Działanie giberelin w roślinach to m.in.: stymulacja podziałów komórkowych; zwiększanie gęstości komórek; wydłużanie komórek; indukcja zawiązania (grusza, jabłoń - triploidy), indukcja partenokarpii czyli zawiązywanie owoców beznasiennych – stymulacja rozwoju owocni (grusza, jabłoń i in. np. śliwa i winorośl).

Drugi fitohormon, cytokinina – 6-bezyloadenia (6-BA) jest związkiem umożliwiającym i przyspieszającym podziały komórkowe. Najwięcej cytokinin stwierdzono w korzeniach a także w młodych liściach i pąkach oraz dojrzewających owocach i ich nasionach. Działanie  cytokinin w roślinach to m.in.: stymulacja wzrostu objętościowego i podziałów komórek; indukcja wzrostu pąków bocznych; indukcja rozwoju pędów bocznych, indukcja rozgałęziania (osłabienie dominacji wierzchołkowej). Pierwsze dwa zjawiska (podziały komórkowe i wzrost pąków) wykorzystywane są w praktyce w sadownictwie przy regeneracji roślin. Potwierdzono, że preparat Promalin zastosowanego ratunkowo po przymrozku, znacznie poprawił zawiązanie owoców, które  były większe i pozbawione nasion (partenokarpiczne) - Ryc. 1.

                                           Ryc. 1 – Promalin zwiekszych zawiązanie jabłek partenokarpicznych

Zastosowanie w/w rozwiązań jest w stanie pomóc roślinom jedynie wtedy, kiedy uszkodzenia nie są bardzo silne i dają szansę roślinie na przeżycie. Tylko żywe komórki i lekko uszkodzone jesteśmy w stanie pobudzić do regeneracji. Nie ma na świecie preparatu, który jest w stanie „wskrzesić” obumarłe organy.

Zgodnie z praktyką sadowniczą preparaty Promalin i Regulex 10 SG zastosowane po kwitnieniu / wzrost zawiązków zmniejszają skutki przymrozków, ale dodatkowo redukują powstawanie ordzawień na skórce owoców. Zaraz na po przymrozku wystarczy, że temperatura podniesie się do  wartości 7–8°C (normalne działanie preparatów przy min. temperatura 15–16°C). Przy ich stosowaniu nie ma potrzeby obniżania pH wody używanej do oprysku. Można łączyć je z biostymulatorem na bazie alg morskich, aminokwasem, zwilżaczem ( jeszcze lepsze działanie) czy fungicydem.  Obydwa w/w regulatory wzrostu należy jak najszybciej, najlepiej na drugi dzień (do 24–48 godzin) ratunkowo zastosować: Promalin w dawce 0,25-0,5 l/ha (jabłoń) i Promalin w dawce 0,25-0,375 l/ha (grusza) albo Regulex 10 SG w dawce 0,025-0,05 kg/ha (jabłoń i grusza) w zależności od niskiej temperatury i czasu jej  oraz dawek wcześniej już użytych (bez nadwyżek w sezonie). Warto zaznaczyć, że nie należy przekraczać sezonowej dawki, która w przypadku preparatu  Promalin wynosi 1,2–1,5 l/ha, a Regulex 10 SG - 0,2 kg/ha. Jest to szczególnie ważne w przypadku odmian mających skłonność do przemiennego owocowania (np. ‘JONAGOLD’ i sporty, ‘IDARED’ i sporty‘ czy ‘LIGOL’). W skrajnych przypadkach zbyt duża ilość gibereliny GA4+7 może mieć niekorzystne działanie, co może przełożyć się na zakładanie (ograniczanie) pąków kwiatowych na przyszły sezon, co trzeba wziąć po uwagę zwłaszcza  przy stosowaniu regulatorów wzrostu.

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone na etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych na etykiecie.