PROZA uchroni sady przed skutkami przymrozków

Właściciele sadów będą automatycznie ostrzegani o zbliżających się przymrozkach, a kapitanowie promów szybciej dowiedzą się o nadciągającym sztormie. Wszystko dzięki precyzyjnym, kierowanym do lokalnych odbiorców prognozom pogody, nad którymi pracują polscy specjaliści w ramach projektu PROZA.
 
Celem projektu PROZA (Platforma Wspomagania Decyzji Operacyjnych Zależnych od Stanu Atmosfery), kierowanego przez Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego Uniwersytetu Warszawskiego, jest wspomaganie różnych dziedzin gospodarki, które są zależne od pogody. Sadownicy, leśnicy, energetycy czy specjaliści od transportu morskiego będą mogli otrzymywać szczegółowe prognozy pogody, zinterpretowane tak, żeby pomóc im w podejmowaniu decyzji.
 
Jak wyjaśnia w rozmowie z PAP dr Bogumił Jakubiak z ICM UW, w projekcie PROZA opracowywane są algorytmy przekształcania bezpośrednich wyników prognoz pogody w systemy ostrzegania użytkownika przed zagrożeniem. I tak na 2-3 doby wcześniej lokalni sadownicy będą automatycznie ostrzegani przed spodziewanym na terenie ich sadu przymrozkiem, specjaliści od energetyki dowiedzą się, jak duże będzie zapotrzebowanie na ogrzewanie na danym obszarze, leśnicy będą ostrzeżeni o wyjątkowo niskiej wilgotności w danym lesie, a kapitanowie statków - o zbliżającym się szkwale.
ICM UW w ramach projektu udoskonala dwa modele numerycznego prognozowania pogody: pierwszy z nich, model UM, generuje bardzo trafne prognozy, ale tylko z 48-godzinnym wyprzedzeniem. Prognoza ta jest liczona na 4 km siatce przestrzennej, co - zdaniem Jakubiaka - jest dobrą rozdzielczością dla zastosowań modelu. Drugi model, COAMPS, choć nieco mniej dokładny, określa prognozy z wyprzedzeniem do 84 godzin.
 
Dzięki modelom przygotowywanym w ramach projektu PROZA, użytkownicy będą mogli przygotować się na niekorzystną pogodę, która zagraża ich interesom. Na razie program jest testowany w kilku wybranych sadach, ale po zakończeniu projektu z jego wyników skorzystać będą mogli również inni chętni.
 
Dr Bogumił Jakubiak podkreśla, że na razie najlepszy efekt osiągnięto we współpracy z sadownikami, dla których ważna jest zwłaszcza możliwość przewidywania przymrozków.
 
"Kiedy wiosną zmrożone zostaną pąki, nie rozwiną się już z nich owoce. Przymrozki co roku generują w sadownictwie straty rzędu od 200 tys. do 50 mln zł. W rekordowym ze względu na straty roku 2007 r. sadownicy na przymrozkach stracili 1 mld zł. Sadownicy bronią się przed tymi stratami, bo skutkom przymrozków można zapobiec" - mówi Jakubiak. Skuteczne okazuje się np. ustawianie wiatraków, które mieszają powietrze, zadymianie czy zraszanie upraw w czasie przymrozku. Rozmówca PAP wyjaśnia, że w Polsce wielu sadowników podejmuje takie działania, ale brakuje skutecznego systemu, który z wyprzedzeniem ostrzegałby ich o tym, że nadchodzą przymrozki. Dopiero projekt PROZA ma szanse to zmienić.
 
W ramach badań prowadzona jest również współpraca z przemysłem energetycznym. Jak tłumaczy dr Jakubiak, w energetyce trafne prognozowanie zużycia energii w zależności od zmiennych warunków pogodowych może przynieść duże zyski. Naukowcy chcą pomóc przemysłowi energetycznemu nie tylko opracowując dokładniejsze prognozy, ale również pomagając w interpretacji takich prognoz. W ramach PROZY opracowywane są algorytmy, które powiążą zapotrzebowanie na energię elektryczną z przewidywaną temperaturą powietrza.
 
Projekt kierowany przez ICM może się również okazać przydatny leśnikom. Dzięki modelom matematycznym będzie można przewidywać zagrożenie pożarowe, możliwe epidemie chorób drzew powiązane z wilgotnością, czy nawet zobaczyć, w którym miejscu pojawi się silny, łamiący drzewa wiatr.
 
Gospodarka morska z kolei z projektu PROZA może skorzystać dzięki udoskonalonym modelom falowania. Za ich sprawą można określić, jak wysokie fale wywoła danego dnia wiatr. Jak mówi kierownik projektu, z prognoz falowania i wiatru korzystają już teraz kapitanowie promów kursujących po Bałtyku - dzięki tym prognozom udaje im się wcześniej reagować na zbliżające się szkwały.
 
Oprócz ICM UW w projekcie PROZA uczestniczą również: Instytut Badawczy Leśnictwa w Sękocinie Starym, Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach, a także Instytut Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego. Projekt jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka współfinansowanego Przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Trwać będzie do końca 2012 r.
 
Źródło: PAP - Nauka w Polsce, Ludwika Tomala,  agt/bsz