Ochrona roślin, która zmienia rolnictwo. 30 lat Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin

W polskim rolnictwie trzy dekady to cała epoka. Gdy w 1995 roku powstawało Polskie Stowarzyszenie Ochrony Roślin (PSOR), ciągniki nie miały GPS, nikt jeszcze nie mówił o rolnictwie precyzyjnym, aplikacjach wspierających decyzje, ochronie bioróżnorodności czy wyzwaniach Zielonego Ładu. Środki ochrony roślin stosowano w oparciu o rutynę i doświadczenie – nie dane. Dziś podejście do zdrowia upraw wygląda zupełnie inaczej. A PSOR był jednym z tych, którzy tę zmianę zapoczątkowali i przez lata wspierali – edukując i łącząc ze sobą różne środowiska.

Z okazji Międzynarodowego Dnia Zdrowia Roślin, przypadającego 12 maja, organizacja świętuje swój jubileusz, ale też stawia ważne pytanie: co tak naprawdę znaczy dziś „chronić rośliny”? Bo to już nie tylko kwestia wyłącznie środków ochrony roślin, ale cały system decyzji wpływający na bezpieczeństwo żywnościowe, zdrowie ludzi i stan środowiska.

– Rolnictwo przestało być intuicyjne. Dziś jest świadome, analityczne, oparte na danych. A jednocześnie – bardziej zrównoważone. Ochrona roślin nie jest wyjątkiem. Wręcz przeciwnie – jest jednym z obszarów, gdzie ta zmiana dokonała się najszybciej – mówi Małgorzata Bojańczyk, Dyrektorka Generalna PSOR.

Polskie Stowarzyszenie Ochrony Roślin powstało jako wspólna inicjatywa firm, którym zależało na odpowiedzialnym stosowaniu środków ochrony roślin. Od początku stowarzyszenie stawiało na edukację, komunikację i rozwiązania systemowe. To właśnie PSOR, już w 2004 roku – na długo przed wprowadzeniem obowiązku prawnego – stworzyło ogólnopolski system zbierania i recyklingu opakowań po środkach ochrony. Do dziś zebrano w jego ramach ponad 31 tysięcy ton opakowań.

Ale liczby to nie wszystko. Ważne były też kampanie, które zmieniały świadomość. „Nie tylko plony potrzebują ochrony” – to hasło z 2009 roku, które jako jedno z pierwszych mówiło otwarcie o tym, jak ważne jest BHP i ochrona zdrowia rolników. Kilka lat później PSOR walczył z mitami
o „pryskanym jedzeniu”, pokazując, że polska żywność jest bezpieczna, a środki ochrony roślin – jednymi z najlepiej kontrolowanych produktów na rynku. W 2018 roku kampania „Pomagamy pszczołom bez lipy” rozpoczęła dialog między rolnikami a pszczelarzami, który zaowocował stworzeniem „Kodeksu dobrej współpracy rolników i pszczelarzy na rzecz owadów zapylających”.

– W PSOR stawiamy na dialog współpracę i wymianę wiedzy – między rolnikami, nauką, administracją i konsumentami. Prowadzone przez nas kampanie edukacyjne pomogły nie tylko zmieniać świadomość, ale też budować zaufanie i pokazywać, że odpowiedzialna ochrona roślin to wspólna sprawa. Chcemy dalej wzmacniać tę współpracę i być organizacją, która wspiera zrównoważone rolnictwo oparte na wiedzy, odpowiedzialności i szacunku dla środowiska – mówi dr Joanna Gałązka z Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin.

Dziś ochrona roślin to już nie tylko środki chemiczne. To technologie biologiczne, agrotechniczne, metody biotechnologiczne – takie jak interferencja RNA, selektywne mikroorganizmy czy feromony zakłócające cykl rozrodczy szkodników – oraz cyfrowe narzędzia wspierające decyzje. Rolnicy korzystają z danych pogodowych, zdjęć satelitarnych, aplikacji mobilnych i systemów doradczych, które precyzyjnie wskazują moment i miejsce koniecznego zabiegu. Zamiast działać profilaktycznie – obserwują, analizują, reagują. Integrowana ochrona roślin, obowiązkowa od 2014 roku, stała się fundamentem nowoczesnego podejścia.

Przemiany, które zaszły w ochronie roślin, nie zatrzymują się. Branża środków ochrony roślin już dziś podejmuje zobowiązania, które mają być zrealizowane do 2030 roku. Wśród nich są m.in. zwiększanie dostępności środków biologicznych, dalsze zwiększanie poziomu zbiórki opakowań, rozwój narzędzi cyfrowych i technik precyzyjnych oraz poprawa bezpieczeństwa użytkowników środków ochrony roślin.

O PSOR

Polskie Stowarzyszenie Ochrony Roślin (PSOR) skupia producentów i importerów środków ochrony roślin. Zajmuje się edukacją na temat bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin i ich znaczenia w produkcji żywności. Prowadzi kampanie edukacyjne, w których pokazuje rolnikom: jak ustrzec się przed podróbkami (Kupując podróbki, tracisz wiele razy); jak podczas pracy z produktem dbać o swoje bezpieczeństwo (Nie tylko plony potrzebują ochrony); chronić środowisko przed zanieczyszczeniem środkami ochrony roślin (Czyste wody i TOPPS). Ponadto od 2004 roku jest właścicielem Systemu Zbiórki Opakowań PSOR, w ramach którego opakowania po środkach ochrony roślin są zbierane i powtórnie przetwarzane. Polskie Stowarzyszenie Ochrony Roślin działa kompleksowo na rzecz bezpiecznego, innowacyjnego i zrównoważonego rolnictwa w Polsce. Do takiej postawy zachęcamy producentów zaopatrujących rolnictwo, a także gospodarstwa, odbiorców i przetwórców płodów rolnych, sieci handlowe i konsumentów.

Więcej informacji na psor.pl.