Zgodnie z integrowaną produkcją, cz. 1

 

Intensyfikacja rolnictwa, stosowanie nawozów sztucznych i środków ochrony roślin niesie ze sobą ryzyko zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Wzrost świadomości konsumentów wymusił podjęcie działań mających na celu wyprodukowanie żywności bezpiecznej dla zdrowia przy równoczesnym zapewnieniu ochrony środowiska naturalnego i zachowaniu jego bioróżnorodności. Systemem spełniającym te wymagania jest integrowana ochrona roślin.

 

Integrowana ochrona roślin w świetle prawa

Od 1 stycznia 2014 roku istnieje w Polsce obowiązek stosowania zasad integrowanej ochrony roślin przez wszystkich użytkowników profesjonalnych uprawiających rośliny rolnicze, sadownicze, warzywne i ozdobne. Od momentu wejścia w życie przepisu minęło już kilka lat i większość hodowców zdążyła się z takim sposobem ochrony przed organizmami szkodliwymi dobrze zapoznać. Dzięki temu coraz skuteczniej wdraża w życie jej założenia.

Niemniej jednak na progu nowego sezonu wegetacyjnego warto przypomnieć podstawowe zasady integrowanej ochrony roślin, wynikające z postanowień art. 14 dyrektywy 2009/128/WE ustanawiającej ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów, oraz rozporządzenia nr 1107/2009/WE.

Art. 2 pkt.6 niniejszej Dyrektywy określa definicję IO:

 „Integrowana ochrona roślin” oznacza staranne rozważenie wszystkich dostępnych metod ochrony roślin, a następnie przedsięwzięcie właściwych środków mających na celu zahamowanie rozwoju populacji organizmów szkodliwych oraz utrzymanie stosowania środków ochrony roślin i innych form interwencji na ekonomicznie i ekologicznie uzasadnionym poziomie, a także zmniejszenie lub zminimalizowanie zagrożenia dla zdrowia ludzi i dla środowiska.

„Integrowana ochrona roślin” kładzie nacisk na uzyskanie zdrowych plonów przy minimalnych zakłóceniach funkcjonowania ekosystemu rolniczego i zachęca do stosowania naturalnych sposobów zwalczania szkodników.

Stosowanie ogólnych zasad integrowanej ochrony roślin przez profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin zostało w Polsce uregulowane przepisami ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. poz. 455) oraz rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2013 r. w sprawie wymagań integrowanej ochrony roślin (Dz. U. poz. 505).

Integrowana ochrona (IO) – ochrona roślin przed szkodliwymi organizmami z zachowaniem bezpieczeństwa dla zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska.

Wprowadzenie do ochrony roślin pestycydów spowodowało nie tylko dość łatwe zwalczanie uciążliwych agrofagów, ale także stworzyło liczne niebezpieczeństwa w ekosystemie, zwłaszcza, gdy użycie chemicznych środków ochrony roślin było nadmierne lub nieuzasadnione. Prowadziło to do ograniczenia bioróżnorodności agrocenoz, pojawiania się organizmów szkodliwych dla roślin, odpornych na działanie środków ochrony roślin, oraz do gromadzenia się pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych w ilościach zagrażających zdrowiu konsumentów. Zrodziła się więc potrzeba opracowania takich metod ochrony roślin, które pozwoliłyby z jednej strony na zachowanie opłacalności ekonomicznej produkcji rolniczej, ale  jednocześnie ograniczyłyby opisane powyżej negatywne skutki.

Dziś obowiązkiem każdego profesjonalnego użytkownika jest takie prowadzenie ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi, aby zminimalizować zagrożenie dla zdrowialudzi, zwierząt i środowiska, przy wykorzystaniu wszystkich dostępnych metod ochrony roślin, w pierwszej kolejności metod niechemicznych. Te założenia wypełnia w całości integrowana ochrona roślin. Wykorzystywana przez IO wiedza o biologii i szkodliwości agrofagów umożliwia określenie optymalnych terminów dla ich zwalczania, jak również wykorzystanie naturalnie występującychorganizmów pożytecznych, w tym drapieżców i pasożytów organizmów szkodliwych. Tym samym integrowana ochrona roślin pozwala ograniczyć stosowanie chemicznych środków ochrony roślin do niezbędnego minimum i w ten sposób zminimalizować presję na środowisko naturalne oraz chronić bioróżnorodność środowiska rolniczego.

Wdrożenie zasad integrowanej ochrony roślin, której głównym założeniem jest racjonalne stosowanie środków ochrony roślin, w najbardziej efektywny sposób ogranicza zagrożenia związane ze stosowaniem środków ochrony roślin.

 

Pomocne narzędzia wykorzystywane w IO

Dla uzyskania wysokiej skuteczności podejmowanych działań istotnym jest przeprowadzanie regularnych lustracji upraw, a w przypadku występowania organizmów szkodliwych, właściwa ich identyfikacja. Podjęcie decyzji o przeprowadzeniu zabiegu z użyciem środków ochrony roślin powinnobyć poprzedzone właściwą oceną warunków występowania danego organizmu i opierać się na progu ekonomicznej szkodliwości. W realizowaniu tego celu pomocne będą:

  • metodyki integrowanej ochrony roślin dla poszczególnych upraw,
  • progi ekonomicznej szkodliwości patogenów, które określają, kiedy stosowanie chemicznej ochrony roślin staje się ekonomicznie opłacalne, tzn. przy jakiej liczebności organizmu szkodliwego dla roślinstraty, jakie może on spowodować, przewyższają koszty jego chemicznego zwalczania,
  • systemy wspomagania decyzji w ochronie roślin, które bazują na znajomości biologii organizmów szkodliwych i wskazują optymalny termin wykonania chemicznych zabiegów ochrony roślin.
  • Ogólne zasady integrowanej ochrony roślin zostałyokreślonew załączniku III do dyrektywy 2009/128/WE:

    Zgodnie z nimi:

    Nad chemiczne metody zwalczania organizmów szkodliwych przedkładać należy metody biologiczne, fizyczne i inne metody nie chemiczne, jeżeli zapewniają one ochronę przed organizmami szkodliwymi;

    Zapobieganie występowaniu organizmów szkodliwych lub też minimalizowanieich negatywnego wpływu na rośliny uprawne powinno być osiągnięte przez:

    • stosowanie płodozmianu,
    • stosowanie właściwej agrotechniki,
    • stosowanie odpowiednich technik uprawy (m.in. dobór terminu siewu lub sadzenia, normy wysiewu ograniczające występowanie organizmów szkodliwych, uprawa bezorkowa),
    • wykorzystanie zrównoważonego nawożenia, wapnowania oraz nawadniania/odwadniania,
    • stosowanie odmian odpornych lub tolerancyjnych, dostosowanych do lokalnych warunków klimatycznych i glebowych,
    • stosowanie środków zapobiegających introdukcji organizmów szkodliwych,
    • regularne czyszczenie maszyn i sprzętu w celu zapobiegania rozprzestrzeniania się organizmów szkodliwych,
    • ochronę organizmów pożytecznych i stwarzanie warunków sprzyjających ich występowaniu.

    Ważnym elementem jest monitorowanie.

    Pojawianie się organizmów szkodliwych musi być kontrolowane za pomocą odpowiednich narzędzi. Może to obejmować monitoring pól, systemy ostrzegania, prognozowania i wczesnego diagnozowania, jak również doradztwo osób o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych. Dzięki prawidłowo prowadzonym obserwacjom można stwierdzić, w jakim stadium rozwojowym znajduje się dany agrofag, a także czy stanowi istotne zagrożenie dla konkretnej plantacji.

Jeśli masz wątpliwości związane ze stosowaniem środków ochrony roślin zgodnie z założeniami integrowanej ochrony – skontaktuj się z ekspertami Synthos AGRO, którzy z chęcią odpowiedzą na wszystkie Twoje pytania.

 

Autor: Małgorzata Dulska – Ekspert ŚOR Synthos AGRO

Komentarze  

+1 #2 Artur 2019-01-27 22:56
A poza tym jest taki czynnik, który sprawia że niejeden sad pielęgnowany jest nie tylko w sposób integrowany, ale wręcz ekologiczny...Ten czynnik nazywa się KASA... Bo kto pryska za często, stosuje podwyższone dawki preparatów czy nawozów, przy obecnych cenach, ciągnie krótko i eliminuje się sam...
Cytować
+2 #1 Artur 2019-01-26 19:03
Mnie tzw. produkcja integrowana irytuje... Przytoczę tylko jedno zdanie... " Ważnym elementem jest monitorowanie "...A przy produkcji tradycyjnej wszystkie te lustracje, progi szkodliwości i stałe monitorowanie nie występują ?
Cytować

Powiązane artykuły

X