Strategia zwalczania gąsienic owocówki jabłóweczki i zwójek BEZ POZOSTAŁOŚCI

Strategia zwalczania gąsienic owocówki jabłóweczki i zwójek w sadach jabłoniowych BEZ POZOSTAŁOŚCI - preparaty MADEX® MAX, CAPEX® i Lepinox® PLUS

Owocówka jabłkóweczka oraz zwójki liściowe należą do rodziny zwójkowatych. Te drugie żerują w ukryciu splatając ze sobą części roślin, - najczęściej liście, rozety liściowe, kwiaty, pąki kwiatowe, ale również liście z owocami roślin sadowniczych. Owocówka z kolei niszczy zawiązki i owoce, powodując ich robaczywienie. Gatunki te są istotnym a także stałym zagrożeniem w uprawie jabłoni. W przeciętnym sadzie jabłoniowym możemy znaleźć co najmniej kilka gatunków z rodziny zwójkowatych (np. owocówka jabłóweczka, zwójka siatkóweczka, różoweczka, bukóweczka, wydłubka oczateczka, owocówja jabłkóweczka) przez co żerowanie gąsienic możemy obserwować praktycznie przez cały sezon wegetacyjny. Straty plonu powodowane przez żerowanie tej grupy szkodników mogą sięgać kilkunastu procent.

Owocówka jabłkóweczka to szkodnik, który zimuje w postaci gąsienic znajdujących się w kokonach w spękaniach kory i innych kryjówkach na pniu i grubszych gałęziach drzew. Po przepoczwarczeniu samice I pokolenia składają jaja na liściach lub przylistkach a wylęgłe gąsienice wędrują po liściach i pędach w poszukiwaniu zawiązków owoców, do których się wgryzają. Samice II pokolenia składają jaja bezpośrednio na owocach a gąsienice po wylęgu wgryzają się bezpośrednio do tych owoców. Dojrzałe gąsienice I pokolenia wychodzą z owoców i przepoczwarczają się w kryjówkach na drzewie, a następnie z nich wylatują motyle. Z kolei gąsienice II pokolenia schodzą na zimowanie a ich przepoczwarczenie odbywa się dopiero wiosną.

Wśród zwójek liściowych istnieje duże zróżnicowanie pod względem rozwoju. W tej grupie szkodników obserwujemy gatunki zimujące jako gąsienice u innych z kolei zimują jaja, w ciągu roku część gatunków rozwija się w dwóch pokoleniach inne to szkodniki jednopokoleniowe. Pomimo takiej różnorodności, podobnie jak owocówki, samice zwójek liściowych składają jaja kilka dni po wylocie a czas od złożenia jaj do wylęgu larw trwa zazwyczaj ok. 10 dni, a tuż przed wylęgiem gąsienic występuje tzw. stadium 'czarnej główki' (widoczna młoda gąsienica z czarną głową wewnątrz jaja).

W celu skutecznego zwalczania owocówki i zwójek liściowych należy określić początek lotu i składania jaj przez samice. Prowadzenie monitoringu pozwala precyzyjnie określić optymalny termin zabiegu.

Do zwalczania owocówki jabłkóweczki oraz zwójek liściowych można zastosować bezpieczne insektycydy pochodzenia biologicznego zawierające selektywne wirusy owadobójcze - granulowirusy (MADEX® MAX oraz CAPEX®) lub owadobójcze bakterie Bacillus thuringiensis var. kurstaki (CAPEX®).

Bioinsektycydy zawierające granulowirusy to środki o formulacji zapewniającej wysoką stabilność cząsteczkom i skuteczność wirusów. Obydwa preparaty jako substancje czynne zawierają wirusy granulozy, MADEX® MAX wirusa granulozy owocówki jabłkóweczki (CpGV) a CAPEX® wirusa granulozy zwójki siatkóweczki (AoGV).

Bioinsektycydy MADEX® MAX i CAPEX® wykazują wysoką skuteczność w stosunku do owocówki jabłkóweczki i zwójki siatkóweczki ponieważ są bardzo selektywny - to znaczy, że działają tylko na 1 gatunek szkodnika. To czyni je bezpiecznymi dla organizmów pożytecznych oraz zapylaczy, ponadto preparaty te charakteryzują się brakiem karencji oraz po ich zastosowaniu nie wykazywane są niebezpieczne pozostałości w roślinach i owocach. Preparaty te należą do najbezpieczniejszych środków ochrony roślin dlatego są zarejestrowane w rolnictwie ekologicznym oraz są podstawowymi w uprawie integrowanej. Zastosowanie preparatów opartych na wirusach i bakteriach owadobójczych stanowi również ważny element w strategii przeciwdziałania wykształcania odporności na insektycydy.

Preparaty MADEX® MAX i CAPEX® działają powierzchniowo na roślinie i żołądkowo w stosunku do szkodników, po zastosowaniu pozostają aktywne na powierzchni roślin przez 8-14 dni w zależności od intensywności nasłonecznienia. Zazwyczaj stosuje się 2 - 3 aplikacje przeciwko jednemu pokoleniu a zabiegi powtarza się co 8 w pełni słonecznych dni ale podczas pochmurnych dni okres ten wydłuża się - dwa pochmurne dni zaliczamy jako jeden słoneczny. Obydwa środki są odporne na zmywanie i przygotowane do aplikacji bez innych dodatków, jedynie dla polepszenia pokrycia powierzchni roślin zalecamy zastosowanie adiuwantu WETCIT™.

Po zastosowaniu preparatu cząstki wirusów są zjadane razem z tkanką roślin przez gąsienice. W ciągu kilku godzin od spożycia młode gąsienice zazwyczaj zaprzestają zerowania, giną po upływie kilku dni, a martwe gąsienice są źródłem infekcji kolejnych gąsienic.

Pierwsze zabiegi środkiem MADEX® MAX należy prowadzić w okresie występowania jaj w fazie "czarnej główki" - przypada on zwykle około 10 - 14 dni po maksimum lotu owocówki jabłkóweczki. Z kolei najlepszy okres zastosowania preparatu CAPEX®to okres występowania gąsienic zwójki siatkóweczki po zimowaniu a następnie po wylęgu z jaj młodych gąsienic pokolenia letniego i jesiennego.

Preparaty MADEX® MAX oraz CAPEX® stosuje się w dawkach 50ml na 1 m wysokości korony drzew, zazwyczaj tą standardową dawka jest 100ml/ha. W przypadku zwalczania obydwu szkodników istotne jest aby pierwsza aplikacja była wykonana w pełnej dawce. Przy kolejnych możliwe jest obniżenie dawki (50 - 100 ml / ha ) ale jest to uzależnione od presji szkodnika i od poprawności wyznaczenia terminu pierwszego zabiegu. Zabiegi należy powtórzyć w czasie występowania drugiej generacji szkodników.

Nowym bioinsektycydem zarejestrowanym w Polsce, który służy do zwalczania niektórych gąsienic motyli jest preparat Lepinox® PLUS. Zawiera on  naturalnie występującą na roślinach oraz w glebie bakterię owadobójcze Bacillus thuringiensis var. kurstaki. Preparat służy do zwalczania w uprawie jabłoni i gruszy gąsienic motyli z rodziny zwójkowatych. Na roślinie działa powierzchniowo a na szkodniki żołądkowo.

Bakteria Bacillus thuringiensis wytwarza krystaliczne, toksyczne białko, które jest aktywowane w przewodzie pokarmowym gąsienic. Po aktywacji toksyny w pierwszej kolejności uszkadzają komórki ściany przewodu pokarmowego szkodników prowadząc do ich choroby, a następnie śmierci. Zainfekowane gąsienice już po kilkudziesięciu minutach po spożyciu bakterii przestają żerować i giną w ciągu następnych 72 godzin. Ciała martwych osobników kurczą się i czarnieją. Najbardziej wrażliwe na działanie preparatu Lepinox® PLUS są najmłodsze gąsienice (stadium L1-L2), ale starsze gąsienice również są niszczone, chociaż ich proces infekcji jest dłuższy.

Lepinox® PLUS podobnie jak MADEX® MAX oraz CAPEX® jest bezpieczny dla organizmów pożytecznych, pszczół, ludzi i środowiska. Nie wykazuje po zastosowaniu niebezpiecznych pozostałości i nie ma karencji.

Lepinox® PLUS powinien być stosowany w czasie występowania gąsienic, najlepiej w najmłodszych stadiach (L1-L2) w dawce 1 kg/ha z wydatkiem cieczy użytkowej ok. 500 l/ha. Zabieg należy powtórzyć po około 7-10 dniach w zależności odo potrzeb. W uprawie jabłoni jest zalecany do zwalczania zwójek takich jak zwójka różoweczka, z. bukóweczka, z. siatkóweczka, wydłubka oczateczka, oraz innych zwójek liściowych.

Zabiegi środkami zawierającymi owadobójcze wirusy i bakterie (MADEX® MAX, CAPEX® i Lepinox® PLUS) najlepiej wykonać wieczorem lub przy pochmurnej pogodzie. Preparaty mogą być mieszane z większością środków ochrony roślin oraz  nawozami dolistnymi, z wyjątkiem tych o działaniu bakteriobójczym (np. związki miedzi). Nie należy również stosować mieszaniny z preparatami, których roztwór wykazuje wysoki i bardzo niski odczyn, optymalny zakres pH dla tych środków to wartość pomiędzy 4,5 a 8,5.

Proponowany system zwalczania zwójek w sadzie jabłoniowym: