Nowy ład dla owadów: "Ograniczenie i zastąpienie pestycydów chemicznych jest absolutnie konieczne"

Komisja Europejska przedstawiła "Nowy ład na rzecz owadów zapylających". Priorytetem jest poprawa ochrony owadów zapylających i zaradzenie alarmującemu spadkowi ich liczebności.

– Europejczycy zdecydowanie domagają się skutecznej ochrony owadów zapylających. Już połowa upraw w UE zależnych od zapylania boryka się z deficytem tych owadów. Ograniczenie i zastąpienie pestycydów chemicznych jest absolutnie konieczne. Pszczoły i motyle muszą ponownie mieć doskonałe warunki do życia, jeśli chcemy, aby europejscy rolnicy dobrze prosperowali w zdrowym środowisku. – powiedział Frans Timmermans, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu.

Nowa strategia ma zaradzić alarmującemu spadkowi liczby dzikich owadów zapylających w Europie. W zaktualizowanej inicjatywie określono działania, które UE i państwa członkowskie mają podjąć, żeby do 2030 r. odwrócić tendencję spadkową liczebności owadów zapylających, ponieważ obecnie w UE znika co trzeci gatunek owadów zapylającyh. Stanowi ona uzupełnienie wniosku Komisji dotyczącego prawa o odbudowie zasobów przyrodniczych z czerwca 2022 r. i jest jednym z najważniejszych elementów unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030, strategii „Od pola do stołu” oraz Europejskiego Zielonego Ładu.

W zmienionej inicjatywie UE na rzecz owadów zapylających określono cele na 2030 r. i powiązane z nimi działania w ramach trzech priorytetów. Głównym celem jest poprawa ochrony owadów zapylających i usunięcie przyczyn spadku ich liczebności. Ten cel zostanie osiągnięty dzięki:

• Lepszej ochronie gatunków i siedlisk – Komisja m.in. sfinalizuje plany ochrony zagrożonych gatunków owadów zapylających; określi owady zapylające typowe dla siedlisk chronionych na mocy dyrektywy siedliskowej, które państwa członkowskie powinny chronić; poza tym Komisja wspólnie z państwami członkowskimi przygotuje plan działania dotyczący sieci korytarzy ekologicznych dla owadów zapylających – tzw. „Buzz Lines”
• Odtwarzaniu siedlisk w krajobrazach rolniczych – w szczególności dzięki większemu wsparciu dla rolnictwa przyjaznego dla owadów zapylających w ramach wspólnej polityki rolnej
• Łagodzeniu wpływu stosowania pestycydów na owady zapylające – na przykład poprzez wymogi prawne dotyczące wdrażania integrowanej ochrony roślin lub poprzez dodatkowe metody badawcze służące do określania toksyczności pestycydów dla owadów zapylających, w tym efektów subletalnych i wpływów przewlekłych. Ponieważ nadmierne stosowanie pestycydów jest główną przyczyną utraty owadów zapylających, kluczowe znaczenie będzie miało zmniejszenie ryzyka związanego z pestycydami i ich stosowania, zgodnie z wnioskiem Komisji w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów.
• Poprawie stanu siedlisk owadów zapylających na obszarach miejskich
• Przeciwdziałaniu skutkom, jakie na owady zapylające wywierają zmiany klimatu, inwazyjne gatunki obce i inne zagrożenia, takie jak produkty biobójcze lub zanieczyszczenie świetlne.

Inicjatywa skoncentruje się również na poszerzeniu wiedzy o spadku liczebności owadów zapylających, jego przyczynach i skutkach. Działania obejmują ustanowienie kompleksowego systemu monitorowania, wspieranie badań i ocen, na przykład poprzez sporządzenie mapy kluczowych obszarów występowania owadów zapylających do 2025 r., oraz ukierunkowane działania wspierające budowanie zdolności i rozpowszechnianie wiedzy.

Ostatecznym priorytetem jest mobilizacja społeczeństwa oraz wspieranie planowania strategicznego i współpracy. Komisja pomoże państwom członkowskim w opracowaniu krajowych strategii w zakresie owadów zapylających. Komisja i państwa członkowskie będą również pomagać osobom prywatnym i przedsiębiorstwom w podejmowaniu działań, na przykład poprzez podnoszenie świadomości społecznej i wspieranie badań metodą obywatelską.

Nowe działania uzupełnią przyszłe krajowe plany odbudowy (na podstawie proponowanego prawa o odbudowie zasobów przyrodniczych), w ramach których państwa członkowskie określą środki służące osiągnięciu prawnie wiążącego celu, jakim jest odwrócenie spadku liczebności populacji owadów zapylających do 2030 r.

- Drobne rzeczy mogą powodować duże zmiany na świecie. W przypadku owadów zapylających te małe owady określą przyszłość przyrody i długofalowe bezpieczeństwo żywnościowe. Potrzebujemy natychmiastowych, ukierunkowanych działań, żeby ratować owady zapylające, ponieważ są one bezcenne dla naszych ekosystemów, społeczeństw i gospodarek. Nowy ład dla owadów zapylających w UE stanowi zdecydowany postęp nie tylko dla UE i może zainspirować podobne działania na całym świecie. Zróbmy to, zanim będzie za późno. – powiedział Virginijus Sinkevičius, komisarz do spraw środowiska, oceanów i rybołówstwa.

źródło: commission.europa.eu