Nowe przepisy dotyczące oprysków. Najważniejsze zasady dla rolników

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowało projekt rozporządzenia, który wprowadza istotną zmianę dotyczącą wykonywania zabiegów ochrony roślin na terenach otwartych. Propozycja zakłada zwiększenie maksymalnej dopuszczalnej prędkości wiatru z obecnych 4 m/s do 5 m/s, ale tylko przy zastosowaniu techniki ograniczającej znoszenie cieczy roboczej o co najmniej 75%. Zmiana ta – jak deklaruje ministerstwo – ma obowiązywać już od sezonu 2026.

Obecne przepisy obowiązują od 2014 r. i nie uwzględniają ani rozwoju technologii opryskiwania, ani rosnącego wpływu zmian klimatycznych. Jak wskazują Instytut Ochrony Roślin – PIB oraz Instytut Ogrodnictwa – PIB, liczba dni w ciągu roku z wiatrem powyżej 4 m/s systematycznie rośnie. W praktyce często uniemożliwia to wykonanie zabiegów w optymalnych terminach agrotechnicznych.

Analiza danych meteorologicznych IMGW pokazała, że:

• około 45% dni w roku cechuje prędkość wiatru 3–5 m/s,
• średnia prędkość wiatru w wielu lokalizacjach oscyluje w pobliżu 4 m/s,
• udział dni z wiatrem 6–7 m/s wynosi od 1 do 12%.

W efekcie rolnicy mają coraz mniej okien pogodowych na wykonanie oprysków zgodnie z przepisami – co utrudnia skuteczną ochronę roślin.

Co zmienia projekt rozporządzenia?

Zgodnie z projektowanymi zmianami wykonywanie oprysków będzie możliwe przy prędkości wiatru:

1) Do 5 m/s – jeśli stosuje się techniki ograniczające znoszenie o min. 75%

Nowy limit będzie obowiązywał przy użyciu:

• opryskiwaczy sadowniczych tunelowych,
• opryskiwaczy polowych z pomocniczym strumieniem powietrza,
• oraz wszelkich technik antyznoszeniowych (TOZ) dających min. 75% redukcji znoszenia.

2) Do 4 m/s – w pozostałych przypadkach

Jeśli operator nie korzysta z technik ograniczających znoszenie, obowiązywać ma dotychczasowy limit 4 m/s.

Co to są techniki ograniczające znoszenie?

Techniki ograniczające znoszenie (TOZ) to rozwiązania techniczne i organizacyjne, które zmniejszają ryzyko przenoszenia kropli cieczy roboczej poza miejsce oprysku (np. na sąsiednie pola, drogi, zabudowania). Celem jest poprawa bezpieczeństwa ludzi, środowiska oraz skuteczności zabiegów. Instytuty badawcze wskazują, że dostępność takich rozwiązań w Polsce jest bardzo duża. Lista obejmuje obecnie 732 techniki TOZ (486 TOZ dla upraw rolniczych, warzywnych i roślin ozdobnych oraz 246 TOZ dla upraw specjalnych, takich jak chmielniki, sady, plantacje jagodowe, winnice, szkółki czy plantacje), a zdecydowaną większość pozycji stanowią powszechnie dostępne w kraju rozpylacze, co oznacza, że do spełnienia tego kryterium można przystosować niemal każdy opryskiwacz montując na nim odpowiednie rozpylacze i zachowując warunki ich stosowania (ciśnienie cieczy użytkowej, wysokość belki polowej, maksymalna prędkość robocza) wyszczególnione w klasyfikacji TOZ.

Informacja o dostępnych technikach ograniczających znoszenie dostępna jest na stronie internetowej Instytutu Ogrodnictwa - PIB:

https://www.inhort.pl/serwis-ochrony-roslin/technika-ochrony-roslin/klasyfikacjatechnik-ograniczajacych-znoszenie-toz/

TOZ-11-09-2025-PL.xlsx

Dlaczego 5 m/s, a nie więcej?

Instytuty badawcze podkreślają, że przy prędkości wiatru powyżej 5 m/s brakuje wystarczających dowodów bezpieczeństwa oprysku – nawet przy stosowaniu zaawansowanych technik antyznoszeniowych. Wskazano, że większy wiatr:

• radykalnie zmniejsza margines błędu,
• zwiększa ryzyko znoszenia przy nawet niewielkich uchybieniach (zbyt wysoka belka, zła prędkość robocza, niewłaściwe ciśnienie itp.),
• może stanowić zagrożenie dla ludzi, środowiska i upraw sąsiednich.

W wielu krajach UE stosuje się identyczny limit 5 m/s, m.in. w Niderlandach, Norwegii, Niemczech czy Włoszech.

Ministerstwo podkreśla, że proponowana zmiana:

• ułatwi wykonywanie zabiegów w terminach agrotechnicznych,
• zmniejszy ryzyko strat wynikających z opóźnień w ochronie,
• pozwoli dostosować przepisy do obecnych warunków pogodowych,
• zachęci do stosowania technik TOZ, które zwiększają bezpieczeństwo środowiskowe,
• nie rodzi zbędnych kosztów dla rolników i budżetu państwa.

Projekt został opublikowany w Rządowym Procesie Legislacyjnym i skierowany do szerokich konsultacji społecznych. Po zakończeniu konsultacji i ogłoszeniu rozporządzenia zmiany mają wejść w życie przed sezonem wegetacyjnym 2026.