Kontrole PIORiN w polskich winnicach – wyniki 2025

Założenie i prowadzenie winnicy w Polsce jest objęte ścisłym nadzorem państwowych instytucji. Jedną z kluczowych ról w tym procesie odgrywa Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

PIORiN na mocy Ustawy o wyrobach winiarskich przeprowadza kontrole upraw winorośli, których winogrona są przeznaczone do wyrobu wina. Właściwym organem do ich realizacji jest wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa ze względu na miejsce położenia winnicy.

Co roku pod koniec lata Inspekcja kontroluje winnice wpisane do ewidencji winnic, która prowadzona jest przez Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.

Wyniki Kontroli PIORiN

W 2025 roku Wojewódzcy Inspektorzy Ochrony Roślin i Nasiennictwa przeprowadzili 260 kontroli na plantacjach winorośli o łącznej powierzchni 406,04 ha. Średnia powierzchnia skontrolowanych upraw wyniosła 1,56 ha.

Najwięcej kontroli przeprowadzono na terenie województwa: małopolskiego (42), dolnośląskiego (34), lubelskiego (24), lubuskiego (23), wielkopolskiego (22), świętokrzyskiego (19)

Głównym celem inspekcji jest potwierdzenie zgodności danych w ewidencji KOWR ze stanem faktycznym. 

Kontrole obejmują:

Lokalizację upraw i ich faktyczną powierzchnię.

Nazwy odmian winorośli lub ich synonimy.

Spełnienie wymagań odmianowych określonych w art. 81 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 (ustanawiającego wspólną organizację rynków).

W przypadku nowo założonych winnic szczególną uwagę zwraca się na pochodzenie materiału rozmnożeniowego. Sprawdzane jest, czy sadzonki posiadają paszport roślin, który jest gwarantem spełnienia określonych wymagań jakościowych i zdrowotnych, oraz czy został zakupiony od podmiotu uprawnionego do prowadzenia obrotu tym materiałem.

Przepisy dotyczące klasyfikacji odmian

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 nakłada na państwa członkowskie obowiązek klasyfikacji odmian winorośli do produkcji wina. Klasyfikowane mogą być tylko odmiany:

Należące do gatunku Vitis vinifera

Pochodzące z krzyżówki Vitis vinifera z innymi gatunkami rodzaju Vitis.

W Polsce (i innych państwach członkowskich z produkcją poniżej 50 000 hl rocznie) obowiązuje odstępstwo od konieczności tworzenia krajowej klasyfikacji odmian winorośli, zgodnie z Decyzją Wykonawczą Komisji UE.

Odmiany Zakazane

Bezwzględnie zabroniona jest uprawa odmian, które podczas fermentacji wytwarzają zwiększoną zawartość alkoholu metylowego zagrażający zdrowiu konsumentów. Są to odmiany tj.: Noah, Othello, Isabelle, Jacquez, Clinton i Herbemont.

W przypadku wykrycia, że uprawa winorośli nie spełnia wymogów dotyczących klasyfikacji odmian (np. uprawa zakazanych odmian), wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa wydaje decyzję zakazującą pozyskiwania winogron z tej uprawy do wyrobu wina.

W Polsce odnotowuje się wyraźny, z roku na rok postępujący wzrost liczby nowych winnic. Działania kontrolne PIORiN nie tylko wspierają wzrost produkcji, ale przede wszystkim są gwarancją zachowania wysokiej jakości i bezpieczeństwa polskiego wina, które coraz częściej zyskuje uznanie wśród sommelierów i wymagających konsumentów.