Ile kosztuje produkcja soku zagęszczonego? Wyliczenia prof. Makosza

W naszym kraju, w ostatnich dwóch latach, na różne przetwory, przerabiano 2.2 - 2.3 mln ton jabłek, w tym 1.9 - 2.0 mln ton na sok zagęszczony. Stanowiło to 55 - 58 % zbiorów jabłek. Tylko w Chinach przerabia się więcej jabłek, 5.0 - 5.5 mln ton. 

Dużo jest dyskusji na temat niskich cen skupu jabłek wykorzystanych do produkcji soku zagęszczonego. W oparciu o materiał liczbowy uzyskany z Zakładu Ekonomiki Ogrodnictwa IERiGZ, wybrałem ceny skupu jabłek i ceny zbytu soku zagęszczonego w latach 2015 i 2016. 

Średnie ceny skupu jabłek do produkcji soku zagęszczonego, loco zakład, w gr/kg:

Duże były rozpiętości cen w poszczególnych miesiącach w roku 2015. Wysokie w ostatnich czterech miesiącach, w których jest największa podaż jabłek. Inaczej było w następnym roku. Niższe były ceny, średnio rocznie o 10 gr/kg

Średnie ceny zbytu jabłkowego soku zagęszczonego w euro/kg:

Odwrotnie było w cenach zbytu, wyższe w 2016 roku, z mniejszymi różnicami w ciągu tego roku. W porównaniu z rokiem 2015,średnio roczna cena była wyższa o 0.16 euro/kg. 

W średnich cenach istnieją rozpiętości, które maja decydujący wpływ na ostateczny wynik. Dotyczy to także wyżej prezentowanych cen. Różny jest poziom rozpiętości cen. Na przykład w 2016 rozpiętość cen skupu jabłek w poszczególnych województwach wynosiła 0.20 - 0.37 zł/kg. Średnia 0.28 zł/kg. Średnie ceny obrazują ogólną sytuację i trendy, w tym wypadku w cenach. 

Różne są jabłka przerabiane na sok zagęszczony, gdyż pochodzą z różnych źródeł. Z sadów przydomowych, z odsortu jabłek deserowych i z sadów towarowych. Najwięcej z sadów z starymi drzewami, mało atrakcyjnych odmian i niedostatecznie pielęgnowanych. Sady o małej powierzchni, z których wpływy są dodatkowym źródłem dochodu w gospodarstwie. Większość prac wykonują członkowie rodziny. Można je określić jako typowe sady przemysłowe. W takich sadach koszty produkcji wynoszą co najmniej 0.40 zł/kg. Są sady w których się produkuje jabłka deserowe, niższej jakości i odmian z niską wartością handlową. Lecz jabłka z tych sadów nie znajdują zbytu jako deserowe w kraju i zagranica, a tylko w naszym przetwórstwie owocowym. W tych sadach koszty produkcji, są wyższe o około 0.20 zł/kg od kosztów w sadach przemysłowych.

W oparciu o średnie ceny skupu jabłek i uzyskanych informacji od kilku przetwórców spróbowałem obliczyć, średnie koszty produkcji soku zagęszczonego.

Przyjąłem następujące wartości: 6.5 kg jabłek x 0.32 zł/kg, plus koszty wytworzenia 1.30 zł/kg = 3.38 zł/kg (przy kursie 4.20 zł/euro, koszt 0.80 euro/kg ). Przy cenie skupu jabłek 0.25 zł/kg, średni koszt produkcji soku zagęszczonego wynosi około 3.0 zł/kg (0,70 euro/kg), a przy cenie skupu 0.40 zł/kg, około 4.0 zł/kg ( 0.93 euro/kg). 

W tym dwuletnim okresie we wszystkich miesiącach zanotowano nadwyżkę finansową (różnica między ceną zbytu i kosztami produkcji) w produkcji soku zagęszczonego. Duże były różnice w poszczególnych miesiącach. Przy cenie skupu jabłek 0.32 zł/kg od 0.01 do 0.39 euro/kg. Są to średnie wartości. Inne mogą być wyniki w miesiącach, czy w przetwórniach. Inaczej było w produkcji jabłek. Tylko w roku 2015, w trzech ostatnich miesiącach, za część jabłek, ceny skupu pokryły koszty ich produkcji.
To są fakty o których warto wiedzieć. 

Szczegółowy komentarz o cenach i kosztach w następnym felietonie.
Prof. dr hab. Eberhard Makosz