Wojna o cenę malin: 3 euro to za mało

Rynek mrożonych malin, zdominowany przez Serbię jako lidera pod względem przychodów z eksportu, wkracza w nowy sezon z wyraźnymi oznakami kryzysu. Ceny skupu malin w tym kraju osiągają poziom 3 euro za kilogram, a w niektórych przypadkach spadają nawet do 2,5 euro, co wywołuje niezadowolenie producentów owoców i niepokój w całej branży.

Serbscy producenci malin otwarcie wyrażają frustrację z powodu niskich cen, które ich zdaniem, nie pokrywają rosnących kosztów produkcji. Wzrost cen pracy, nawozów i kosztów utrzymania plantacji sprawia, że uprawa malin przestaje być opłacalna. Jak podkreślają rolnicy, minimalna cena, która gwarantuje im przetrwanie, to 4 euro za kilogram. W obecnych warunkach wielu z nich działa poniżej progu rentowności.

Z kolei analitycy EastFruit ostrzegają, że nadmierne ceny zakupu mogą zdestabilizować sektor przetwórstwa. Wiele serbskich zakładów przetwórczych już teraz zmaga się z problemami finansowymi, część z nich w praktyce jest niewypłacalna i zalega z płatnościami. Dla producentów żywności, którzy wykorzystują mrożone maliny jako surowiec, ceny w przedziale 4,5–5 euro za kilogram są nie do zaakceptowania. Może to skłonić ich do poszukiwania tańszych zamienników, np. truskawek.

Ekonomista FAO, Andriy Yarmak, ostrzega, że ceny mrożonych malin mogą zacząć spadać już na początku 2026 roku, wpisując się w czteroletnie cykle spadków. Dla wielu uczestników rynku obecny sezon może się więc okazać znacznie korzystniejszy niż kolejne lata.

Trudna sytuacja nie ogranicza się tylko do Serbii. W 2025 roku zbiory malin znacznie ucierpiały również w Mołdawii, gdzie silne mrozy zniszczyły nawet 50% upraw. Polska i Ukraina także odnotowały straty spowodowane warunkami pogodowymi, choć ich uzależnienie od letnich odmian jest mniejsze niż w Serbii.

Jednocześnie Ukraina umacnia swoją pozycję na globalnym rynku. Już w 2024 roku została liderem netto eksportu mrożonych malin, a w sezonie 2025/26 może zdominować także eksport brutto. Jak informuje serwis East-Fruit Ukraińscy przetwórcy są w dobrej kondycji finansowej i aktywnie inwestują w nowoczesne technologie sortowania oraz marketing.

Kryzys pogłębiają także uniwersalne wyzwania, które dotykają całą branżę: rosnące koszty produkcji przy stagnujących lub spadających cenach skupu, niedobór siły roboczej, a także wysokie ryzyko inwestycyjne, związane z cyklicznymi stratami w zamrażalniach, które często ponoszą straty przez kilka sezonów z rzędu.

Wielu przetwórców rezygnuje z działalności w tej branży, uznając ją za zbyt niestabilną i nieprzewidywalną.

W obliczu tak wielu napięć i sprzecznych interesów, rolników walczących o przetrwanie oraz przetwórców i handlowców dążących do rentowności, rynek mrożonych malin stoi przed koniecznością znalezienia nowej równowagi. Jeśli prognozy spadku cen na początku 2026 roku się potwierdzą, może to oznaczać jeszcze trudniejsze warunki dla producentów.