Zapomoga czy konkretna pomoc? Na jaką pomoc mogą liczyć rolnicy

Komisje szacujące straty rozpoczęły zbieranie wniosków oraz lustracje plantacji dotkniętych przez wiosenne przymrozki. Z rządu płyną sygnały, że władza pochyli się nad niedolą mieszkańców wsi i uruchomi jakąś formę pomocy, jednak najpierw chce pozyskać wiedzę - od wspomnianych komisji - o skali poniesionych strat.

Warto zauważyć, że w przeciwieństwie do ubiegłego roku, tegoroczne przymrozki wyrządziły ogromne szkody nie tylko w uprawach sadowniczo-ogrodniczych. Straty są znaczne również w rzepaku i zbożach, szczególnie w północno-wschodnim regionie kraju.

Wprawdzie ostatni raport GUS informuje o śladowych stratach, co już spotkało się z krytyką ze strony środowisk rolniczych, to jednak warto dodać, że okres raportowania zakończył się 30 kwietnia, a więc raport ten nie obejmuje majowych przymrozków.

Z jednej strony, straty w szerokim zakresie upraw rolniczych mogą działać na korzyść rolników, ponieważ nacisk na uruchomienie pomocy będzie pochodził z wielu stron, a nie tylko ze środowisk sadowniczych. Z drugiej jednak strony, skala strat w całym kraju może sprawić, że ewentualna pomoc będzie musiała zostać rozdzielona na znacznie większy obszar, co może zmniejszyć jej indywidualną wartość.

Warto również zaznaczyć, że wiosenne przymrozki wyrządziły szkody w wielu innych krajach Unii Europejskiej, takich jak Bułgaria czy Czechy. Może to stanowić impuls do uruchomienia pomocy na szczeblu unijnym. Są to jednak decyzje o charakterze stricte politycznym, gdzie większe znaczenie mają inne czynniki niż sama ekonomia strat. Zasięgając opinii wśród plantatorów rzepaku, słychać wyraźnie głosy o dużych stratach na relatywnie rozległych obszarach.

Z punktu widzenia rządu, rozdanie po 200 zł/ha w formie zapomogi wydaje się decyzją absurdalną: nikogo to nie usatysfakcjonuje, a kwota ta w odbiorze społecznym wygląda wręcz żałośnie. Jeśli nie pojawi się jakaś znacząca kwota z Unii Europejskiej, to byłbym zdziwiony, gdyby wysokość pomocy do hektara dorównała tej z ubiegłego roku.

Mam wrażenie, że znacznie lepszym rozwiązaniem byłoby uruchomienie programu dotacyjnego z wysokim poziomem dofinansowania (na poziomie 80-90%). Niestety, obecne programy wymagają wykazania strat w środkach trwałych, a takich przymrozki, nawet silne, zazwyczaj nie powodują. Przesunięcia środków unijnych pomiędzy poszczególnymi programami dotacyjnymi są możliwe - mieliśmy już takie doświadczenia w przeszłości - jednak wprowadzenie zupełnie nowej interwencji, która nie wymagałaby wykazania strat w środkach trwałych, jest raczej trudne do wyobrażenia. Wydaje się więc, że jesteśmy skazani na jakąś formę zapomogi do hektara i kredytów klęskowych. Problemem związanym z kredytami jest jednak ich wysokie oprocentowanie, nawet po uwzględnieniu krótkiego okresu dopłat z ARiMR. W ogóle oprocentowanie kredytów w Polsce jest wysokie - jedno z najwyższych w Europie - a rolnictwo to branża wymagająca dużych nakładów kapitałowych i charakteryzująca się długim okresem zwrotu inwestycji, co czyni drogie kredyty szczególnie niekorzystnymi.

Z niecierpliwością będziemy zatem oczekiwać sygnałów z Warszawy na temat tego, w jaki sposób rząd planuje ulżyć ludowi pracującemu polskiej wsi. Obietnice pomocy padły już publicznie z ust Ministra Rolnictwa, więc zapewne jakaś forma wsparcia się pojawi. Niestety, po niedawnym maratonie kampanii wyborczych do Sejmu, Europarlamentu i prezydenckiej, na horyzoncie nie widać kolejnych wyborów, a to mogłoby nam pomóc - przed wyborami politycy są zwykle bardziej skłonni do szczodrości.